20 februari 2017 – Marianne van Bakel (projectleider HEE, Trimbos-instituut en ervaringsdeskundige) over de Generieke module Herstelondersteuning.
- Zorggericht wordt herstelondersteunend
“Wat is herstel en wat moet er in de zorg gebeuren op het gebied van herstel? Daar gaat deze generieke module op in. In de traditionele zorg richtten zorgverleners zich vooral op het mensen beter maken. Daarbij werd wel met patiënten overlegd, maar deze was niet sturend of leidend. Tegenwoordig zien we zorg veel meer als een herstelondersteunend proces, waarvoor de verantwoordelijkheid bij de persoon zelf komt te liggen en waarbij de mensen om hen heen – dus ook de zorgprofessional – hem in dat proces ondersteunen. In de praktijk wordt echter nog onvoldoende op deze manier gewerkt. Er is een omslag nodig waarvoor deze generieke module handvatten biedt.”
- Persoonlijk en maatschappelijk herstel
“Herstel is een breed begrip. Ik zie het als een reis die je maakt met als vertrekpunt de vraag: wie wil je worden? Dat heeft persoonlijke en maatschappelijke aspecten. Persoonlijk herstel gaat over hoe jij je als persoon kunt hervinden. Psychische problemen gooien je hele leven ondersteboven en laten het zelfvertrouwen wankelen. Het raakt zo aan je persoonlijkheid dat het vaak geen kwestie is van je ‘oude ik’ weer terugvinden, maar een zoektocht naar je ‘nieuwe ik’. Het maatschappelijke aspect gaat om de verschillende rollen die je inneemt, bijvoorbeeld als moeder, als student of in je werk. Door de psychische problemen zijn die rollen veranderd. Welke rol wil jij innemen en hoe doe je dat? Een persoon met psychische klachten heeft ondersteuning nodig bij deze aspecten om goed te kunnen herstellen.”
- Patiënt is deskundig
“De zorgprofessional moet af van de rol waarin hij de patiënt vooral vertelt wat die kan verwachten en wat er zal gebeuren. In plaats daarvan moet hij in eerste instantie luisteren en aansluiten bij wat diegene zelf aangeeft nodig te hebben. Dat vergt ook veranderingen in de organisaties. Neem bijvoorbeeld een standaard intakeprocedure waarbij formulieren worden ingevuld en op basis waarvan een aanbod wordt geformuleerd. Veel beter kan men luisteren naar het verhaal van de patiënt en samen overleggen hoe de zorg op de behoefte kan aansluiten. De patiënt is immers deskundig over zichzelf. Bij steeds meer organisaties en individuele zorgverleners groeit dat besef, maar we zijn er nog niet.”
- Ervaringsdeskundigheid
“Iedereen die betrokkenen is bij het zorgproces kan bijdragen aan herstelondersteuning, in het bijzonder ervaringsdeskundigen. Zij hebben met hetzelfde bijltje gehakt en zijn voor patiënten het levende bewijs dat herstel mogelijk is – ‘hoopverleners’ eigenlijk. Bij de ontwikkeling van de module waren ervaringsdeskundigen ook vertegenwoordigd in de werkgroep. De hele transitie in de zorg om herstelondersteunend te werken is jaren geleden op initiatief van ervaringsdeskundigen ingezet, dus zij weten wat nodig is voor herstelondersteuning. Inmiddels hebben zij een plek verworven in de zorg en bij instellingen. Naast ondersteuning van mensen bij hun herstel, spelen ze ook een (voorbeeld)rol om vorm te geven aan herstelondersteunend werken.”
- Andere domeinen
“Deze module heeft veel raakvlakken met andere generieke modules die zijn ontwikkeld, ik denk vooral aan zelfmanagement (de hoeksteen van herstelondersteuning!) en destigmatisering. Over de inhoud is tijdens de ontwikkeling onderling afgestemd om ervoor te zorgen dat ze goed op elkaar aansluiten. Ook is tijdens de ontwikkeling van deze module aandacht geweest voor andere domeinen. Je kunt herstel per definitie niet opsluiten in zorg. Er is verbinding gemaakt met vooral het sociale domein. We hebben verschillende aanbevelingen gedaan om een brugfunctie te creëren, bijvoorbeeld rond onderwerpen als werk en maatschappelijke opvang. Maar ook om de inzet van ervaringsdeskundigen daar meer mogelijk te maken en schotten tussen psychiatrische zorg en maatschappelijke ondersteuning op te heffen.”
Marianne van Bakel is lid van de werkgroep die de Generieke module Herstelondersteuning heeft ontwikkeld. De generieke module wordt na autorisatie gepubliceerd op deze website.
Bron: kwaliteitsontwikkelingggz.nl
Dit bericht is 3678 keer gelezen.