20 november 2020 – Depressie is één van de meest voorkomende psychiatrische stoornissen en leidt tot aanzienlijk verlies van gezondheid, welzijn en functioneren. Met de toenemende vergrijzing is depressie op latere leeftijd een wereldwijde uitdaging. Voor ouderen is gezondheid belangrijk, maar het (weer) kunnen doen van de dagelijkse dingen vinden zij belangrijker dan de afwezigheid van ziekte. Leefstijl, waaronder lichamelijk activiteit, wordt gezien als een belangrijke, beïnvloedbare factor voor het verbeteren van de algemene gezondheid en het functioneren.

Verpleegkundig specialist Sanne Wassink deed onderzoek naar de relatie tussen lichamelijke activiteit, functioneel herstel en depressie bij 510 60-plussers die deelnamen aan de Nederlandse Studie naar Depressie bij Ouderen.

Lichaamsbeweging en depressie

Het onderzoek van Sanne bevestigt dat voldoende bewegen een beschermende factor lijkt voor depressie. Wel neemt bij het ouder worden het gunstige effect van lichamelijke activiteit op het beloop van een depressie af. In tegenstelling tot wat eerder gedacht werd, blijkt de mate van lichamelijk activiteit niet afhankelijk van de ernst van een depressie. De mate van lichamelijk activiteit lijkt dus meer een persoonskenmerk dan een tijdelijk kenmerk tijdens een depressieve episode. Het stimuleren om voldoende te gaan bewegen vereist dus gepersonaliseerde leefstijl interventies.

Gedragsverandering

Het is bij het ontwikkelen van interventies belangrijk om rekening te houden met de kenmerken van verminderde fysieke activiteit bij ouderen met een depressie, zoals een laag gevoel van controle te hebben over hun eigen leven (sense of mastery) en functionele beperkingen door lichamelijke ziekten. Fysieke activiteit integreren in dagelijkse activiteiten lijkt dan een veelbelovend alternatief.

Er zal een groep patiënten zijn die langdurige aanmoediging en ondersteuning nodig heeft om tot voldoende fysieke activiteit en een daadwerkelijke gedragsverandering te komen.

Functioneel herstel en depressie bij ouderen

Ook toont het proefschrift van Sanne aan dat functioneel herstel en remissie van een depressieve episode twee verschillende uitkomsten zijn. Dus het verminderen of verdwijnen van de depressie symptomen zoals sombere stemming en interesseverlies, gaan niet altijd samen met het weer oppakken van de dagelijkse activiteiten in verschillende domeinen (communicatie, mobiliteit, zelfverzorging, interactie met mensen, huishouden en activiteiten, participatie in maatschappij).  Slechts één op de vijf ouderen met een depressie heeft een beloop met functioneel herstel.

De meest kwetsbare en functioneel slecht herstelde ouderen met depressie hebben meer chronische lichamelijke aandoeningen, hebben minder het gevoel van controle over het eigen leven en ervaren meer angst. Deze kwetsbaarheid en comorbiditeit kunnen een negatief effect hebben op de zelfmanagementvaardigheden van patiënten. Zelfmanagementvaardigheden zijn echter belangrijk, omdat juist deze kwetsbare ouderen over het algemeen met een groot netwerk van zorgverleners worden geconfronteerd vanwege hun multimorbiditeit.

Geïntegreerde zorg

Met behulp van een systematische literatuurstudie laat Sanne zien dat geïntegreerde zorg (collaborative care) de kapstok zou moeten zijn om zowel de depressie als het functioneren te verbeteren. Hierbij is een cruciale rol weggelegd voor de verpleegkundige discipline omdat zij zijn opgeleid om zich in de diagnostiek en behandeling te richten op de gevolgen van de stoornis of ziekte op het dagelijks functioneren.

Als verpleegkundig specialist hoopt Sanne met het proefschrift bij te dragen aan de ontwikkeling van geïntegreerde zorg voor ouderen met een depressie, waarbij naast de behandeling van ziekte of stoornis, het sturen op functioneren de focus is.

Proefschrift en promotie

Sanne Wassink promoveert op 22 december 2020 om 14:30 uur precies. Je kunt haar promotie via Livestream bijwonen.

Volg hier op 22 december 2020 om 14.30 uur via livestream de promotie van Sanne Wassink

Bron: ggnet.nl 

Dit bericht is 2619 keer gelezen.