17 oktober 2021 – Steeds meer organisaties – ook gemeenten – maken gebruik van ervaringsdeskundigen. Wat levert het ze op wat zijn do’s en don’ts bij het inzetten van ervaringsdeskundigen? Movisie doet er onderzoek naar, samen met vrijgevestigd deskundige Ed van Hoorn. Saskia Keuzenkamp, wetenschappelijk directeur bij Movisie, deelt enkele belangrijke inzichten.
Het vertrouwen van burgers in de overheid staat onder druk. Vooral mensen die (formele) zorg en ondersteuning nodig hebben, ervaren de overheid vaak als bureaucratisch en voelen zich onvoldoende gehoord en serieus genomen. ‘Dat is vaak terecht’, zegt Saskia Keuzenkamp van Movisie. ‘Zie bijvoorbeeld de Kinderopvangtoeslagaffaire. De meerwaarde van ervaringsdeskundigen is dat zij de menselijke maat herstellen en een schakel kunnen zijn tussen burgers en de overheid. Zo helpen zij gemeenten om vraag en aanbod beter bij elkaar te brengen.’
In hoeverre maken gemeenten gebruik van ervaringsdeskundigen?
‘Daar is geen goed beeld van. Ik denk dat vrijwel alle gemeenten zullen zeggen het te doen, maar de manier waarop verschilt sterk. Soms maakt men structureel gebruik van ervaringsdeskundigen en biedt men ze een dienstverband, maar dat is geen regel. Wat veel gebeurt, is dat ervaringsdeskundigen incidenteel worden uitgenodigd om hun verhaal te vertellen of een beperkte bijdrage te leveren. Beleidsmakers nemen dat verhaal ter harte en gaan daarna weer over tot de orde van de dag. De ervaringsdeskundige krijgt een bon en hoort er verder niet meer van. Of zijn/haar inbreng resultaat heeft gehad, blijft onduidelijk. Er zijn ook gemeenten, zoals Meppel en Haarlem, die ervaringsdeskundigen in dienst hebben genomen. Wij spreken dan over ‘ervaringswerkers’. Soms gaat het om een vast dienstverband, soms om tijdelijke projecten. Maar in die gevallen krijgen ervaringsdeskundigen een structurele rol in de beleidsontwikkeling en vervullen zij – gevraagd en ongevraagd – een rol bij het ontwikkelen en evalueren van het beleid.’
Welke do’s en don’ts zie je bij het inzetten van ervaringsmedewerkers door gemeenten?
‘Een absolute don’t is het inschakelen van ervaringsdeskundigen voor de bühne. Dat klinkt misschien als een open deur, maar verhalen van ervaringsdeskundigen leren dat zij zich soms toch zo gebruikt voelen. Een andere don’t is zonder een goed plan een ervaringswerker aanstellen. Movisie deed onderzoek naar de inzet van ervaringswerkers in het sociaal domein bij gemeenten en maatschappelijke organisaties. Daaruit kwamen enkele do’s die van belang zijn, wil het inzetten van ervaringsdeskundigen in de organisatie succesvol zijn. We vatten die samen onder: goed kwartier maken. De volgende punten zijn van belang:
- Stel een senior ervaringswerker aan, die als wegbereider de organisatie klaar maakt voor het gaan werken met ervaringsdeskundigen. Werken aan draagvlak en het openstellen voor een andere manier van werken en andere uitkomsten zijn hierbij belangrijke punten.
- Maak een plan voor hoeveel ervaringsdeskundigen er moeten komen, met welke taken en rollen. Zorg voor een goede functieomschrijving en goede arbeidsvoorwaarden.
- Stel bij voorkeur meer dan een ervaringswerker aan. Zorg dat ervaringswerkers gevoed en gesteund blijven in hun rol. Faciliteer hun contacten met collega’s die elders werken.
- Leg vast hoe collectieve ervaringskennis verzameld, bewaard en gebruikt kan worden.
- Maak er een leerproces van, evalueer de bijdrage van ervaringsdeskundigen, besteed serieus aandacht aan de weerstand die er ook zal zijn, en zorg voor intervisie en reflectie.’
Hoe helpt Movisie gemeenten die met ervaringsdeskundigen willen werken?
‘Movisie heeft meerdere publicaties uitgebracht die gemeenten handvatten en inspiratie kunnen bieden (zie: www.movisie.nl/ervaringsdeskundigheid). We participeren bovendien in lerende praktijken, waarin we de benutting van beschikbare kennis bevorderen en ondersteunen bij het al lerend aan de slag gaan met de inzet van ervaringsdeskundigen. Gemeenten die daarvoor belangstelling hebben, nodig ik van harte uit zich bij mij te melden.’
Handreiking Samen deskundig
Hoe kunnen gemeenten en ervaringsdeskundigen samen huiselijk geweld en kindermishandeling effectief aanpakken? Daarover gaat de handreiking ‘Samen deskundig’, die Movisie en samenwerkingspartners onlangs uitbrachten. De publicatie schetst randvoorwaarden voor succesvolle samenwerking en gaat in op specifieke elementen die kenmerkend zijn voor huiselijk geweld en kindermishandeling zoals afhankelijkheid, ongelijke machtsverhoudingen, schaamte en geheimhouding.
Bron: movisie.nl
Dit bericht is 2263 keer gelezen.