23 maart 2021- Voor jongeren in een kwetsbare positie die te maken hebben met complexe problematiek kan de stap naar volwassenheid en op eigen benen staan groot zijn. Voor deze jongeren en hun ouders/verzorgers kan het behulpzaam zijn om iemand naast zich te hebben staan die hen voorziet van informatie, adviseert en praktische ondersteuning biedt in aanvulling op de reguliere hulpverlening: een onafhankelijke cliëntondersteuner.

In het Koplopersproject is Movisie samen met gemeenten aan de slag met de vraag: hoe kun je cliëntondersteuning voor deze doelgroep het beste inrichten? Movisie ging in gesprek met twee organisaties die inspiratie kunnen bieden, ExpEx en Team-ED16+. Zij koppelen ervaringsdeskundigen uit de jeugdhulp aan jongeren in kwetsbare posities. Hoe gaan zij te werk?

ExpEx: maatje en sparringpartner

Gabriel Gomes Barros, bestuurslid bij ExpEx (Experienced Experts): ‘We kregen veel vragen van jongeren die graag in contact kwamen met iemand die hetzelfde heeft meegemaakt. Het doel van ExpEx is tweeledig: ervaringsdeskundigheid verankeren in de jeugdhulp en aanhaken op de behoefte van jongeren’. De ervaringsdeskundigen zijn jongeren die jeugdhulp hebben gehad en getraind zijn om iets te betekenen voor andere jongeren, gemeenten of instellingen. ‘Jongeren worden in hun traject maatjes met de ervaringsdeskundigen en kunnen vragen stellen over allerlei zaken. De ervaringsdeskundige probeert de jongere zo goed mogelijk te ondersteunen en dient als sparringpartner voor goede begeleiding’.

Door de inzet van ExpEx is er beter zicht op de informatiebehoeften van jongeren. Daarnaast zijn jongeren beter op de hoogte van de opties en keuzes die zij hebben in hun weg naar volwassenheid. De ervaringsdeskundigen ondersteunen jongeren bij het maken van hun eigen plan en stimuleren hiermee eigen regie. ‘Verder kunnen de ExpEx’s jongeren de weg wijzen naar de jeugdhulp, hen motiveren voor hulp én kunnen zij praktische steun bieden door bijvoorbeeld mee te gaan naar gesprekken met het jeugdteam of het UWV. ExpEx’s zijn niet alleen maatjes en sparringpartners, ze houden zich ook bezig met het geven van voorlichting aan jongeren over bepaalde onderwerpen, zoals omgaan met suïcide en zelfbeschadiging. Ook voeren ze gesprekken met de overheid en instellingen’, aldus Fietje Schelling, landelijk coördinator ExpEx.

Ervaringsdeskundige

Een ervaringsdeskundige is iemand die op basis van persoonlijke en collectieve ervaringskennis in staat is deze kennis, in welke vorm dan ook, door te geven aan anderen. Ervaringsdeskundigen kunnen deze kennis niet alleen doorgeven, maar zijn ook in staat deze in te zetten ten behoeve van anderen. Deze anderen kunnen allerlei personen of groepen zijn. Zoals cliënten, die individuele hulp en ondersteuning krijgen. (Van der Kooij & Keuzenkamp, 2018).

TeamED16+: een aanvulling op reguliere hulpverlening

Ook TeamED16+ heeft als doel de kennis en ervaring van ervaringsdeskundigen in te zetten om jongeren laagdrempelig en op maat te ondersteunen op hun weg naar zelfstandigheid. ‘Wij zijn gestart met TeamdED16+ als regionaal project omdat wij signaleerde dat de overgang van 18- naar 18+ lastig is voor jongeren in een kwetsbare positie. Het zou mooi zijn als jongeren al vroegtijdig iemand hebben die naast hen staan en bij hen blijft tot na hun 18e. Voor jongeren zijn onze ervaringsdeskundigen heel belangrijk. Het helpt hen bij herstel, het opbouwen van zelfvertrouwen, zelfredzaamheid, sociale participatie en het vinden van hun weg in de “echte” wereld’, vertelt Denise de Jonge, projectcoördinator TeamEd16+.

De ervaringsdeskundige probeert de jongere zo goed mogelijk te ondersteunen en dient als sparringpartner voor goede begeleiding’

Een recent evaluatieonderzoek naar TeamED16+, uitgevoerd door Gelijkschap, toont de meerwaarde van de ervaringsdeskundigen voor jongeren. Jongeren ervaren dat de ervaringsdeskundige (ED) er echt voor hen is; er is een vertrouwensband, gevoel van gelijkwaardigheid en begrip. Door de vertrouwensband en het echte begrip dat de ED heeft bespreken jongeren met hen eerder wat hen dwars zit, in tegenstelling tot hulpverleners. Deze openheid is belangrijk om de juiste hulp te krijgen geven de jongeren zelf aan. De ED heeft eenzelfde ervaring gehad en is daarmee gelijkwaardig. De ervaringsdeskundigen worden ervaren als aanvulling op de reguliere hulpverlening.

De toegang

De meerwaarde van ervaringsdeskundigen als cliëntondersteuners voor jongeren is groot. Voor de vindbaarheid van deze vorm van cliëntondersteuning is het belangrijk om de functie om en bij de toegang te organiseren. In de praktijk wordt echter nog weinig naar doorverwezen door professionals. Wilma Arends, ervaringsdeskundige en coördinator TeamEd16+: ‘De hulpverlener is terughoudend, omdat er angst is dat de ervaringsdeskundige gaat vertellen wat hij/zij niet goed doet, of de hulpverlener heeft eerder een negatieve ervaring gehad met een ervaringsdeskundige. Hulpverleners staan dan minder open om het opnieuw te proberen. Daarom is het belangrijk dat wij duidelijk zijn dat we naast jongeren staan en niet op de stoel van de hulpverlener gaan zitten. We willen de kijk verbreden en samenwerken. Het is niet zo dat wij tegen de hulpverleners werken.’ Projectcoördinator Denise: ‘We hebben hetzelfde doel’.

Jongerenervaringsdeskundigen Zaanstad: JEZ

In Koplopergemeente Zaanstad worden jonge ervaringsdeskundige (JEZ) ingezet als cliëntondersteuners voor de doelgroep jeugd. Twaalf enthousiaste jonge ervaringsdeskundigen in Zaanstad helpen andere jongeren met problemen. De getrainde ervaringsdeskundigen coachen andere jongeren met problemen en voorzien de Jeugd- en Sociale Wijkteams van advies. De groep is zeer divers: jonge moeders, jongeren met een stoornis in het autismespectrum, met psychiatrische problemen, dakloze jongeren en jongeren die niet geaccepteerd worden omdat ze LHBT’er zijn. Voor meer informatie, zie hier de website.

Tips voor gemeenten

Hoe kun je ervaringsdeskundigen inzetten voor het inrichten van cliëntondersteuning voor deze doelgroep in jouw gemeente? Fietje Schelling, landelijk coördinator ExpEx, geeft een aantal tips.

• Ga in je eigen gemeente opzoek naar ervaringsdeskundigen. Misschien zijn er in jouw gemeente al jongeren actief als ervaringsdeskundigen.
• Werf ervaringsdeskundigen voor het inrichten van onafhankelijke cliëntondersteuning.
• Vraag jongeren uit de jeugdzorg mee te denken over het communicatiemateriaal en de PR.
• Organiseer een panelgesprek of maak een klantreis met jongeren over hun ervaringen met het zoeken en krijgen van hulp.
• Zorg voor een goede verbinding tussen aanbieders van onafhankelijke cliëntondersteuning en jongerenorganisaties. Zorg dat je op de hoogte bent van alle partijen die een rol spelen.
• Maak gebruik van de JIM-aanpak. Dit zorgt ervoor dat iemand uit de eigen omgeving wordt aangewezen waarop jongeren kunnen terugvallen.

Bron: movisie.nl

Dit bericht is 3152 keer gelezen.