Hoe beïnvloeden tieners elkaars keuzegedrag?

Facebooktwitterlinkedinmail

28 juni 2018 – Tieners staan bekend om roekeloos en impulsief gedrag zoals het gebruiken van drugs, spijbelen en rijden zonder helm. Groepsdruk is een veelgehoorde verklaring voor dit gedrag. Maar hoe beïnvloedt die groepsdruk precies de keuzes van het individu? UvA ontwikkelingspsycholoog Wouter van den Bos gaat onderzoeken hoe de sociale netwerken van adolescenten samenhangen met hun individuele keuzes en risicogedrag.

Wouter van den Bos ontving een Vidi subsidie voor zijn onderzoek naar imitatiegedrag bij adolescenten. Als je vrienden van de brug springen, spring jij dan ook? Deze retorische vraag wordt dagelijks aan tieners gesteld, maar is het antwoord wel zo duidelijk?

Sociale informatie en gedrag

De tienerjaren zijn een turbulente tijd waarin de wereld steeds groter wordt en het gedrag van tieners de potentie heeft meer risicovol te zijn. Beslissingen om wel of niet iets risicovols te doen – zet ik die helm op als ik op de brommer stap, steek ik een sigaret op, heb ik veilige sex – worden beïnvloed door sociale informatie die tieners tot zich nemen, ofwel de informatie waar ze via hun eigen netwerk toegang tot hebben. Maar tieners zijn niet alleen passieve ontvangers van sociale informatie, zij spelen zelf een actieve rol in het zoeken naar deze informatie.

Onderzoek naar sociale netwerken

Er is al vrij veel onderzoek gedaan naar de sociale netwerken van tieners, naar hoe die worden gevormd en hoe risicogedrag zich in een dergelijk netwerk verspreid. Maar niet eerder zijn deze netwerkanalyses aan experimenten op individueel niveau gekoppeld en daarmee verklaard hoe dit proces tot stand komt.

Om imitatiegedrag bij adolescenten te onderzoeken, zal van den Bos eerst een sociale netwerkanalyse op scholen uitvoeren. Op groepsniveau brengt hij daarmee in kaart wie, waar in wiens sociale netwerk zit. Welke klasgenoten staan dicht bij het individu, welke verder weg?

Sociale netwerken en het individu

In de volgende fase van het onderzoek zal van den Bos de informatie uit de sociale netwerkanalyse verwerken tot experimenten met individuele leerlingen, af te nemen op de scholen en in het lab met behulp van een MRI scan. Zo wordt getest hoe leerlingen tot bepaalde keuzes komen en welke invloed hun sociale netwerken hierop hebben. Wat gebeurt er bijvoorbeeld in de hersenen wanneer een tiener een gezicht uit zijn/haar netwerk herkend terwijl er tegelijkertijd een keuzevraag wordt gesteld? Welk gezicht uit het netwerk heeft welke invloed? En past een tiener de keuze aan zodra hij/zij op de hoogte is van de afwijkende keuze van een vriend?

Door de hersenprocessen tijdens deze experimenten in beeld te brengen wordt het sociale netwerk ook via deze analyse in kaart gebracht, worden overeenkomsten en verschillen zichtbaar en wordt het keuzeproces verder onderzocht.

Lesmateriaal voor scholen

Van den Bos wil met dit onderzoek modellen ontwikkelen waarmee we dieper inzicht kunnen krijgen in de elementen die een rol spelen bij keuzeprocessen. Hij wil deze modellen ook beschikbaar maken voor scholen in de vorm van lesmateriaal. Met behulp van dit lesmateriaal kunnen leerkrachten keuzeprocessen, beïnvloeding en (het vermijden van) risicogedrag met hun leerlingen gaan bespreken. Waar haal je jouw informatie vandaan? Hoe biased is jouw informatie? Zijn je vrienden en facebook wel de beste informatiebronnen? Leerlingen kunnen zich hiermee meer bewust worden hoe hun mening wordt beïnvloed.

Over Vidi subsidies

Vidi financiering (800.000 euro) wordt toegekend door de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). Met de financiering kunnen onderzoekers voor de periode van vijf jaar een eigen, vernieuwende onderzoekslijn ontwikkelen en een onderzoeksgroep opzetten.

Titel project: The Neural and Network Dynamics of Social Influence on Risky Decision-making across Adolescence

Bron: uva.nl

Dit bericht is 6556 keer gelezen.

Facebooktwitterlinkedinmail