28 juli 2025 – Smartwatches zijn misschien niet zo nauwkeurig als beloofd bij het meten van vermoeidheid of stress. Die conclusie trekken onderzoekers Björn Siepe en Eiko Fried. Ze vergeleken smartwatchmetingen met rapportages van hun gebruikers.

De smartwatch is niet meer weg te denken uit het leven van een enorme groep mensen. Ongeveer 455 miljoen mensen wereldwijd gebruikten in 2024 een smartwatch. Vooral onder jongvolwassenen (18 – 34 jaar) zijn ze populair: in deze leeftijdsgroep gebruikt ongeveer 40 % een smartwatch. De smartwatch meet onder meer je hartslag en geeft je op basis van biometrische gegevens informatie over hoe goed je slaapt, hoe vermoeid of hoe gestrest je bent. Maar vooral bij die laatste twee onderwerpen, vermoeidheid en stress, blijkt na onderzoek dat het maar de vraag is of smartwatches accuraat zijn.

Smartwatches vs. zelfrapportage
Een onderzoeksteam met Eiko Fried en onder leiding van Björn Siepe onderzocht het gebruik van draagbare sensorgegevens (smartwatches) en zelfrapportage (EMA, ecological momentary assessment), als onderdeel van WARN-D, een groter onderzoeksprogramma naar het bouwen van een vroegtijdig waarschuwingssysteem voor depressie. Gedurende drie maanden verzamelden de onderzoekers gegevens van bijna 800 smartwatchgebruikers en vroegen hen tegelijkertijd om vier keer per dag op hun smartphone korte vragen te beantwoorden over hun gevoelens, gedachten en activiteiten. ‘s Avonds keken de deelnemers om terug op hun dag, bijvoorbeeld over hun beste of slechtste ervaringen.

Vervolgens vergeleken de onderzoekers de verzamelde smartwatchgegevens en de EMA-antwoorden over stress, vermoeidheid en slaap. Uit hun gegevens blijkt dat de overlap minimaal is, vooral voor het meten van stress. Met andere woorden: als de wearables aangaven dat hun eigenaars stress ervaarden, meldden de eigenaars zelf zelden gevoelens van stress.

Op basis van hartslag
Een van de redenen hiervoor, stelt Fried, is dat polsgedragen wearables stressniveaus voornamelijk baseren op veranderingen in je hartslag. ‘Maar een verandering in je hartslag alleen vertelt ons niets over de context waarin dat gebeurt. Je hartslag kan omhoog gaan als je een negatieve emotie ervaart, maar ook bij een positieve emotie. Je kunt bijvoorbeeld bang zijn of blij verrast, gestrest of seksueel opgewonden.’

‘In mijn vakgebied noemen we gegevens van wearables “objectieve data”, maar ik vraag me af of dat een goede term is.’ – Eiko Fried

Belangrijke vragen
‘De bevindingen roepen belangrijke vragen op over wat wearables ons wel of niet kunnen vertellen over mentale toestanden’, zegt Fried. ‘Dit is niet alleen relevant voor individuen die hun leven inrichten op basis van de informatie die smartwatches geven. Het is ook zeer relevant voor klinisch onderzoek en onderzoek in de sociale wetenschappen, omdat veel wetenschappers denken dat wearables traditionele zelfrapportages kunnen vervangen om zo deelnemers te ontlasten.’

‘In mijn vakgebied noemen we gegevens van wearables “objectieve data”, maar ik vraag me af of dat een goede term is. Wearables vormen een cruciale gegevensbron die veel inzichten kunnen opleveren, maar objectieve gegevens bestaan niet. Je hebt namelijk altijd te maken met meetfouten, of ontbrekende gegevens. En het in dit geval wordt duidelijk dat de stress die door wearables wordt gemeten, geen objectieve meting is van wat wij als stress ervaren. Daarom zou je data van wearables moeten aanvullen met zelfrapportage. Dat geeft een veel completer beeld van iemands gedachten, gevoelens en gedrag.’

Siepes en Frieds artikel ‘Associations between ecological momentary assessment and passive sensor data in a large student sample’ is geaccepteerd in het Journal of Psychopathology and Clinical Science, en wordt binnenkort gepubliceerd. Lees hier de pre-print van het artikel.

Bron: universiteitleiden.nl

Dit bericht is 528 keer gelezen.