11 februari 2016 – Een kwart van de mensen ziet af van zorg waar de gemeente verantwoordelijk voor is, terwijl die zorg in veel gevallen wel noodzakelijk is. Reden: de steeds hogere eigen bijdragen die sinds vorig jaar gelden. Dat blijkt uit onderzoek van Binnenlands Bestuur en van gehandicaptenkoepel Ieder(i)n.

Het onderzoek laat zien dat het al misgaat bij het aanvragen van zorg en voorzieningen. Gemeenten informeren hun burgers slecht over de eigen bijdragen. 60% van de zorgvragers zegt dat er zelfs bij de intake – het keukentafelgesprek – niet over de eigen bijdragen is gesproken. Slechts 7% heeft in dat gesprek echt een goede indicatie gekregen van de kosten. Als maanden later de rekening in de bus valt, voelen veel mensen zich overvallen door de hoogte van het bedrag.

Wat is er veranderd sinds 2015?

Sinds 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk voor de dagbesteding en begeleiding van veelal complexe gehandicapte patiënten. Voorheen vielen deze mensen onder de AWBZ en betaalden daar ook een (veel lagere) eigen bijdrage.

De gemeenten waren al eerder verantwoordelijk voor de huishoudelijke zorg, woningaanpassingen en vervoer.

Sinds vorig jaar worden veel zorgvragers tot hun schrik geconfronteerd met veel hogere eigen bijdragen. De eigen bijdrage wordt anders berekend dan voorheen en diverse tegemoetkomingen voor chronisch zieken en gehandicapten zijn afgeschaft

Isolement
Een kwart van de zorggebruikers stopt vanwege de (hoge) eigen bijdrage. Gemeenten geven aan dat een op de vijf zorgbehoevenden hierdoor regelmatig afziet van zorg.

Illya Soffer, directeur van Ieder(in), vindt de uitkomsten schokkend. “Veel mensen kunnen het gewoonweg niet meer betalen en krijgen daardoor niet de zorg die ze nodig hebben. Hun problemen verergeren en ze raken in een isolement. Mensen met een beperking zitten zonder begeleiding of dagbesteding gedeprimeerd thuis en voelen zich buitengesloten. Anderen zijn volledig onthand omdat een woningaanpassing niet doorgaat of komen de deur niet meer uit omdat het speciaal vervoer te duur is.”

Daarnaast is er ook nog een psychologisch effect: “Veel mensen ervaren de hoge eigen bijdragen ook als een boete voor ziek-zijn.”

Gemeenten
Gemeenten hebben allerlei instrumenten om de eigen bijdragen te verlagen. Toch wordt hier maar beperkt gebruik van gemaakt. Uit het onderzoek blijkt dat 40% van de gemeenten altijd de maximale eigen bijdrage vraagt. De overige gemeenten treffen vooral maatregelen voor de allerlaagste inkomens: mensen op bijstandsniveau of iets daarboven.

Soffer: “Mensen met een inkomen boven het minimum vallen buiten alle compensatieregelingen. Ze moeten steeds het volle pond betalen. We horen steeds vaker dat mensen met een modaal inkomen hierdoor in de problemen komen en afzien van zorg.”

Oproep
Soffer roept daarom de gemeenten op om gericht te kijken naar de financiële draagkracht  van individuele mensen die zorg aanvragen en daar de eigen bijdrage op af te stemmen. Ook in hun eigen belang. “Als mensen noodzakelijke zorg niet meer kunnen betalen, gaat het mis. Hun problemen verergeren en op den duur komen ze in veel duurdere voorzieningen terecht.”

Opzet onderzoek
Ieder(in) ondervroeg via het eigen panel mensen met een beperking en chronisch zieken over de eigen bijdragen die ze aan hun gemeente moeten betalen. Ruim 600 mensen deden mee. De uitvraag is ook uitgezet bij de leden van Per Saldo. Binnenlands Bestuur ondervroeg ruim 70 gemeenten over hun beleid rond eigen bijdragen.

Grote verschillen

Alle mensen kunnen een beroep doen op de Wmo, ongeacht inkomen of vermogen, zo staat in de wet. Gemeenten mogen maximaal de kostprijs vragen (bijvoorbeeld bij mensen met een modaal inkomen), maar gemeenten kunnen in theorie de eigen bijdrage ook terugbrengen tot nul.

Er is grote beleidsvrijheid en daardoor zijn grote verschillen ontstaan tussen de 390 gemeenten. Dat verschil kan oplopen tot enkele duizenden euro’s per jaar.

Effecten

Diverse fracties in de Tweede Kamer hebben afgelopen jaar herhaaldelijk gevraagd om onderzoek naar de effecten van de eigen bijdragen in de Wmo. Staatssecretaris Martin van Rijn zei in december dat er al een paar onderzoeken lopen naar de uitwerking van de eigen bijdragen. Het ministerie van VWS verwijst desgevraagd naar onderzoeken van het CPB en CBS.

Maar het onderzoek van het CBS moet nog starten, er is alleen vooronderzoekgedaan. Het CPB laat weten dat hun onderzoek ook nog niet is gestart, en ook zeker niet zal gaan over de eigen bijdrage in de Wmo.

In het tv-programma Nieuwsuur  uitgebreid aandacht aan het onderzoek

Hier kunt u het onderzoek van Ieder(in) downloaded. (Pdf)

Zie ook de website van Binnenlands Bestuur

Bron: iederin.nl / nieuwsuur.nl

Dit bericht is 3008 keer gelezen.