8 november 2025 – Moet je na een stressvolle ervaring juist gaan slapen, of beter wakker blijven? Volgens slaap- en geheugenonderzoeker Faya Reinhold is dat geen simpele ja-of-nee-vraag. In realistische experimenten met karaoke, bedoeld om gevoelens van schaamte op te wekken, vond zij geen bewijs dat slaap helpt om te vergeten – maar ook geen reden om te denken dat het schadelijk is.

Mensen die slecht in slaap komen, krijgen vaak het advies hun gewoontes aan te passen, bijvoorbeeld geen koffie drinken of tv-kijken vlak voor het slapengaan. Maar voor veel mensen ligt het probleem niet in wat ze voor het slapengaan doen, maar in de emoties die ze meenemen naar bed, zoals stress of schaamte. De grote vraag is of slaap de emotionele zwaarte van gevoelens verandert. Hier bestaan twee tegengestelde theorieën over: slaap behoudt en versterkt de emotionele lading van ervaringen versus dat slaap die juist verzwakt.

Gênante karaoke opnames terugluisteren
Om te onderzoeken welke theorie klopt, voerde Reinhold een reeks experimenten uit met karaoke, om persoonlijke herinneringen en gevoelens van schaamte op te wekken.

Deelnemers zongen twee liedjes die werden opgenomen en luisterden direct terug naar één daarvan. Twaalf uur later luisterden ze opnieuw: de ene groep had in de tussentijd geslapen, de andere was overdag wakker gebleven. Beide groepen luisterden ook naar hun tweede, nog niet eerder gehoorde opname, om te testen of hun reacties specifiek waren voor de eerdere, gênante opname, of dat er sprake was van een algemenere emotionele verandering. Tijdens het luisteren maten de onderzoekers bloosreacties als teken van schaamte.

Minder blozen na slaap
De deelnemers die hadden geslapen, bloosden minder tijdens het terugluisteren – maar dat gold voor beide opnames, zowel de bekende als de nieuwe. ‘Omdat de nieuwe opname de deelnemers kon herinneren aan het eerdere, gênante moment, is het nog onduidelijk of dit positieve effect van slaap komt doordat de herinnering zelf verandert, of doordat we onze emoties beter kunnen reguleren,’ zegt Reinhold.

Emotionele reacties na een week slaap
Maar wat gebeurt er als er meer nachten slaap overheen gaan? In een vervolgonderzoek luisterden deelnemers hun eerste opname terug, rond de middag of juist vlak voor het slapengaan, en luisterden na een week beide opnames terug. Ook nu werd gekeken naar blozen tijdens het luisteren.

Opnieuw bloosden de deelnemers minder tijdens het terugluisteren van beide opnames, maar ze beoordeelden de ervaring als negatiever. ‘Hoe snel iemand na de ervaring sliep of de herinnering opnieuw beleefde, had geen duidelijk effect op hoe sterk de emotie bleef,’ legt Reinhold uit. ‘We vonden ook geen bewijs dat de positieve effecten van slaap specifiek aan die herinnering waren gekoppeld, zelfs niet na meerdere nachten slaap.’

De kwaliteit van slaap
Tot slot liet een experiment met een stressvolle situatie, zoals het spreken voor een groep, zien dat niet zozeer het slapen zelf, maar vooral de kwaliteit van de slaap belangrijk was. ‘Deelnemers die beter sliepen hadden minder last van storende herinneringen, terwijl mensen met wisselende slaapkwaliteit juist meer last hadden’, legt Reinhold uit.

De afgelopen jaren hebben me geleerd dat emoties, geheugen en slaap veel complexer zijn dan ik ooit had gedacht – Slaap- en geheugenonderzoeker Faya Reinhold

Een goede nachtrust zou gunstig kunnen zijn
‘Wat een simpele ja-of-nee-vraag leek – versterkt slaap emotionele herinneringen of niet – bleek veel ingewikkelder,’ concludeert Reinhold. ‘De afgelopen jaren hebben me geleerd dat emoties, geheugen en slaap veel complexer zijn dan ik ooit had gedacht, laat staan de combinatie van die drie.’

Toch heeft het onderzoek volgens haar waardevolle inzichten opgeleverd: ‘Slaap lijkt in ieder geval niet schadelijk na een stressvolle gebeurtenis, zoals de ene theorie beweert. De resultaten wijzen er zelfs voorzichtig op dat een goede nachtrust juist gunstig kan zijn na een nare ervaring. Maar slaap is ook niet per se een betrouwbaar “natuurlijk therapeutisch middel”.’

Proefschrift details en verdediging
Deze experimenten waren een onderdeel van Reinhold’s PhD onderzoek:Golden Slumber? The Elusive Role of Sleep in Emotional Memory ( promotor: prof. dr. M. Kindt, copromotoren: prof. dr. E.J.W. van Someren en dr. R.M. Visser).

Ze verdedigt haar proefschrift op maandag 10 november om 16.00-17.30 in de Agnietenkapel in Amsterdam

Bron: uva.nl

Dit bericht is 37 keer gelezen.