16 juni 2025 – Nieuw Sociaal Contract-Kamerleden Ria de Korte en Diederik Boomsma stellen een moratorium voor op euthanasie bij jonge mensen jonger dan 30 jaar die psychisch lijden. Eerst moet meer duidelijkheid komen waarom het aantal euthanasieverzoeken -en verrichtingen de afgelopen jaren is toegenomen. Ook is duidelijkheid nodig hoe wordt beoordeeld dat sprake is van uitzichtloosheid. Vandaag, maandag 16 juni 2025, behandelt de Tweede Kamer de initiatiefnota hierover.

In slechts vier jaar tijd is er een duidelijke stijging in het aantal euthanasiegevallen bij jonge mensen die ernstig psychisch lijden. Dit aantal was in 2020 vijf en in 2024 waren het al 30 jonge mensen onder de dertig jaar. Deze ontwikkeling baart Nieuw Sociaal Contract grote zorgen.

Op dit moment is er te veel onduidelijkheid over hoe de wettelijke zorgvuldigheidscriteria uitzichtloosheid en het uitsluiten van een redelijk andere oplossing objectief kunnen worden vastgesteld bij jonge mensen die ernstig psychisch lijden. Zolang daar geen duidelijkheid over is pleit Nieuw Sociaal Contract ervoor om euthanasie bij deze doelgroep tijdelijk stop te zetten voor een periode van drie jaar. In die tijd moet grondig onderzoek plaatsvinden naar de toepassing en interpretatie van deze criteria.

Ria de Korte (Tweede Kamerlid voor Nieuw Sociaal Contract):

“Wij maken ons grote zorgen over het risico dat bij jonge mensen die ernstig psychisch lijden hoop van tafel verdwijnt wanneer de optie euthanasie wordt aangeboden. Een belangrijk argument voor de tijdelijke stop is dat het leven van jonge mensen vaak nog kan veranderen en dat nieuwe perspectieven zich kunnen aandienen. Ook, omdat hun hersenen nog in ontwikkeling zijn. Psychisch lijden dat op een bepaald moment uitzichtloos lijkt, kan op latere leeftijd in een ander licht komen te staan. Daarom is naar onze mening uitzichtloosheid niet vast te stellen voor jongen mensen.”

Initatiefnota naar aanleiding van zorgen psychiaters

Eerder deed Nieuw Sociaal Contract middels een initiatiefnota voorstellen om de zorgen te adresseren. De initiatiefnota werd in eerste instantie ingediend door Rosanne Hertzberger en wordt vandaag (maandag 16 juni 2025) in de Tweede Kamer verdedigd door Tweede Kamerlid Ria de Korte.

Uitzichtloosheid en het vinden van een redelijk andere oplossing zijn zorgvuldigheidscriteria bij euthanasie die afgewogen moet worden door de arts en de SCEN-arts. Ook in het rondetafelgesprek, dat onlangs plaatsvond in de Tweede Kamer, werd door experts toegegeven dat uitzichtloosheid een subjectief gegeven is. Ook is het moeilijk om vast te stellen bij jonge mensen dat er geen redelijke andere oplossing is.

In de initiatiefnota pleitte Nieuw Sociaal Contract voor een commissie van wijzen die advies geeft over uitzichtloosheid als zorgvuldigheidscriterium. Daarnaast zou de commissie van wijzen ook de rol van de verschillende betrokken artsen duidelijk moeten maken.

In het licht van de recente cijfers over de toename in euthanasie bij psychisch lijden vindt Nieuw Sociaal Contract dat gegeven de onzekerheid over uitzichtloosheid bij jonge mensen met psychisch lijden een pas op de plaats moet worden gemaakt. Hiermee sluiten we aan op het liberale Canada die vanwege de onzekerheden ook een tijdelijke stop heeft op euthanasie bij psychisch lijden.

De ontwikkeling van steeds meer euthanasie bij jonge mensen die psychisch lijden vindt plaats in de context van een verschraald aanbod van GGZ. Ook dat kwam in het rondetafelgesprek naar voren. Wisselende hulpverleners en geen adequate hulp omdat er sprake is van complexe psychische problemen helpen niet om te werken aan een leefbaar leven.  Daarom pleiten we in de nota dat wetenschappelijk onderzoek gedaan zou moeten worden naar de staat van de GGZ en de invloed hiervan op de euthanasieverzoeken en -meldingen en de beschikbaarheid van redelijke alternatieve oplossingen voor jonge psychiatrische patiënten die een euthanasieverzoek indienen.

Gesprek onder psychiaters en betrokkenen

Op initiatief van het Wetenschappelijk Bureau van Nieuw Sociaal Contract vond donderdag 12 juni een bijeenkomst plaats over het onderwerp. Experts, psychiaters en betrokkenen deelden daar hun zorgen over de huidige situatie.

Jim van Os (herstelgerichte psychiater, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en Voorzitter Divisie Hersenen, UMC Utrecht):

“In langetermijnstudies bij psychiatrische patiënten constateren we grote veranderlijkheid die niet voorspelbaar is, zeker niet bij jonge mensen. Ook bij jonge cliënten die ernstig lijden is die onzekerheid over het beloop groot. Euthanasie kan nooit een medische behandeling worden van psychisch lijden, je moet mensen betrokken en liefdevol verleiden om te leven en ze niet loslaten, ook al vraagt het jaren. Een mens heeft altijd de vrijheid om voor de dood te kiezen – en juist die vrijheid kan ruimte bieden om de uitdaging van werken aan een zinvol bestaan aan te gaan – ondanks een doodswens. De hele wereld is aan het meekijken naar wat we aan het doen zijn in Nederland en het klopt niet. We zijn begonnen met medische hulp bij zelfdoding bij jongeren met een levensverwachting van 40-60 jaar zonder na te denken over (laat staan overzien) de enorme morele, ethische, existentiële en klinische dilemma’s die dit met zich meebrengt.”

Esther van Fenema (psychiater in de acute psychiatrie, praktijkhouder en auteur):

“Het moratorium is zeer gewenst, zeker zolang de GGZ niet op orde is. De wachtlijsten zijn lang, steeds weer krijgen patiënten met nieuwe behandelaars te maken. De huidige euthanasiepraktijk in de psychiatrie heeft onvoldoende draagvlak. Er is een periode van rust en contemplatie nodig voordat we hiermee doorgaan.”

Eerder publiceerde Esther van Fenema een column in Medisch Contact waarin ze pleitte voor het on hold zetten van euthanasie bij mensen die psychisch lijden en jonger dan 30 zijn. Deze is hier te lezen.

Eric van Furth (klinisch psycholoog GGZ Rivierduinen en emeritus-hoogleraar eetstoornissen LUMC):

“Het is belangrijk dat er een moratorium komt voor euthanasie bij mensen onder de 30 jaar die psychisch lijden en, om wetenschappelijk onderzoek goed uit te voeren, zou dat langer dan drie jaar moeten zijn. Zo is de prognose van iemand die ernstig lijdt aan een eetstoornis ongewis, we zijn heel slecht in het voorspellen van de toekomst.”

Ewout Kattouw (ervaringsdeskundige en auteur):

“Sommige mensen hebben baat bij psychiatrische behandeling maar ik werd er alleen zieker van. Ik kreeg 22 labels opgeplakt, hoe is de prognose daarvan te bepalen? Soms is er geen behandeling meer mogelijk, maar wel nog een weg eruit, die ook gevonden kan worden buiten de psychiatrie. De commissie van wijzen zou daarom moeten bestaan uit een breed palet van deskundigen uit de maatschappij.”

Mirte Sonntag (communicatie-expert en ervaringsdeskundige, zet zich in mentaal welzijn bespreekbaar te maken):

“Ik heb tweemaal een euthanasietraject gestart. Wat daarin voor mij belangrijk was, was dat er naar me geluisterd werd, dat mijn lijden werd erkend en mijn doodswens er mocht zijn. Dat had veel eerder gemoeten. De media-aandacht van afgelopen jaar zou destijds absoluut wat met me hebben gedaan. Als ik nu in een euthanasietraject zou zitten, had ik veel meer doorgezet. Uiteraard is geen enkel lijden met elkaar te vergelijken, maar ik lijd wel al veel langer dan iemand van 21 jaar. Dan had ik misschien gedacht meer kans te maken op euthanasie.”

Huidige euthanasiewet staat

Het is belangrijk om deze discussie over de rafelranden van de euthanasie te voeren. Daarbij is het goed te benadrukken dat de huidige euthanasiewet niet van tafel moet. Deze wet volstaat al jaren. We zien echter dat er sinds de introductie een nieuwe groep aanspraak is gaan maken op de wet wat bij de behandeling en inwerkingtreding die destijds niet was voorzien, namelijk die van kwetsbare jonge mensen die psychisch. De initiatiefnota en het aanvullende voorstel heeft betrekking op het verrichten van euthanasie voor deze jonge mensen.

Ook in dit bericht hanteren wij de mediacode en daarom sluiten wij af met:

Denk je aan zelfdoding? Neem dan 24/7 gratis en anoniem contact op met 0800-0113 of chat op 113.nl.

Bron: persbericht

Dit bericht is 1688 keer gelezen.