4 februari 2022 – Meisjes in de gesloten jeugdzorg worden gedwongen anticonceptie te nemen, zo blijkt uit onderzoek van KRO-NCRV Pointer.  Niet alleen werd anticonceptie opgelegd bij binnenkomst van de instelling, maar het werd ook als voorwaarde gesteld om op verlof te mogen. 

Anticonceptie onder dwang mag juridisch gezien niet volgens deskundigen. Pointer sprak met vrouwen die in de afgelopen jaren in verschillende gesloten jeugdzorginstellingen door heel Nederland hebben gezeten.

‘Inbreuk op lichamelijke integriteit’
De Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) regelt de verplichte zorg voor mensen met een psychische aandoening. Volgens André den Exter, universitair hoofddocent Gezondheidsrecht aan Erasmus School of Law, kan er zonder een uitspraak van de rechter geen aanspraak worden gedaan op de Wvggz. Jeugdzorginstellingen, zoals Almata, mogen daarom niet zelf verplichte anticonceptie opleggen, aldus Den Exter. “Het is de meest vergaande beslissing die je kan nemen, dus moet de rechter er echt van overtuigd zijn dat er geen andere mogelijkheid is.” Bij geen van de vrouwen die wij hebben gesproken heeft een rechter beslist dat ze verplicht anticonceptie moesten nemen. Den Exter: “Als dat niet gebeurt, dan mag dat niet. Dan is het illegaal en is het een inbreuk op de lichamelijke integriteit.”

Onder de Wvggz valt het opsluiten op een kamer, het afnemen van bezoekrecht en verplichte medicatie. “Maar anticonceptie valt niet onder verplichte medicatie”, aldus Peer van der Helm, gepromoveerd in de residentiële jeugdzorg. De hoogleraar zegt de verhalen van de gedwongen anticonceptie wel te herkennen. “Ik werk zelf in een instelling waar dit ook gebeurt en heb ook tegen de directie gezegd dat dit niet mag. Als het gaat om dwangmaatregelen wordt de wet vrij stelselmatig overtreden. Dat jongeren in de gesloten jeugdzorg zitten, betekent niet dat al hun grondrechten weg zijn”, pleit Van der Helm. “Er gaat een soort impliciete redenering aan vooraf, namelijk dat deze kinderen wilsonbekwaam zijn. En dat is natuurlijk niet zo.”

De meisjes uit dit onderzoek werden niet alleen gedwongen tot het beginnen met anticonceptie. Ook als je al aan de anticonceptie zat, mocht je er niet mee stoppen als je aangaf dat te willen, zo vertellen Elise* en Cerena. Lisanne*, die vijftien was, vertelt dat ze niet echt stil stond bij de impact van anticonceptie. “Achteraf denk ik, wat gaat het hen aan wat ik met mijn lichaam doe, dat is een persoonlijke keuze.”

*Deze namen zijn om privacyredenen gefingeerd. De echte namen zijn bekend bij de redactie van Pointer.

Dit onderzoek is mede tot stand gekomen door studenten van de VU: Kim Akker, Puk Jansen, Pauline Schild en Rozemarijn Schuurs.

Luister zondag 6 februari naar de Pointer radio-reportage om 19:45 uur op NPO Radio 1

Bron en uitgebreid artikel op pointer.kro-ncrv.nl 

Dit bericht is 1843 keer gelezen.