18 december 2023 – Ervaringskennis op alle niveaus een plek geven, dat is de ambitie van de Regionale kenniswerkplaats onbegrepen gedrag Flevoland. Dit gebeurt onder meer in zogeheten herstelnetwerken, die in 5 gemeenten actief zijn. De aanpak laat alle betrokkenen samen nieuwe praktijken ontwikkelen, die de lokale netwerken verder versterken.

‘Ik heb dan misschien wel 5 diagnoses, maar ik ben in de eerste plaats een mens.’ In 1 zin schetst Saskia Schurman haar betrokkenheid bij de kenniswerkplaats in Flevoland. In lijn met de naam van haar eigen bedrijf, gaat het erom dat iedereen op eigen wijze kan bijdragen. ‘Ik heb zelf ervaren hoe je het gevoel kunt krijgen dat je niet meer meetelt in de maatschappij. Maar in diagnoses zitten ook talenten. En die kun je op jouw eigen manier heel goed inzetten.’ Schurman doet dat onder andere binnen de kenniswerkplaats. Rosalie Metze onderstreept de meerwaarde van ervaringsdeskundigheid. ‘Vanuit het lectoraat GGZ & Samenleving willen we de stem van mensen die niet goed gehoord worden naar voren brengen. Ervaringskennis is onmisbaar om echt tot vernieuwing te komen.’

Kennis verbinden
De kenniswerkplaats in Flevoland verbindt verschillende typen kennis: ervaringskennis, wetenschappelijk, professionele/methodische expertise en beleidskennis. Het belang van ervaringskennis wordt zelfs zo serieus genomen dat een vergadering niet doorgaat als er geen ervaringsdeskundige kan aansluiten. Metze: ‘Dat vraagt dat je flexibel bent en ook moet accepteren dat een proces soms wat langer duurt.’ Flevoland heeft er al veel ervaring mee bij het opzetten van herstelnetwerken. Daarin werken lokale partijen samen aan het bevorderen van herstel van inwoners met onbegrepen gedrag. Metze: ‘Herstel is een uniek, persoonlijk proces om het eigen leven weer inhoud te geven. Dat betekent dat je aandacht hebt voor de hele persoon, met oog voor alle talenten en beperkingen, en voor iemands sociale omgeving.’

Het is cruciaal dat er veel vrije ruimte is om de samenwerkingsvorm te vinden die het beste past. Saskia Schurman, Ervaringsdeskundige en oprichter van de EigenWijze Company

Geen blauwdruk
Inmiddels zijn er herstelnetwerken in Almere, Lelystad, Dronten, Noordoostpolder en Urk. In elke gemeente is er een kernteam, waarin ook een ervaringsdeskundige deelneemt. De opzet van de netwerken is steeds weer anders, afhankelijk van de lokale situatie. En ook als de gemeente niet in het kernteam zit – zoals in Dronten – kan er wel degelijk een sterk netwerk ontstaan, zo leert de ervaring. Schurman: ‘In Dronten ziet de gemeente beslist het belang van herstelondersteuning, en ze weten het netwerk heel goed te vinden. Steeds duidelijker wordt dat er geen blauwdruk is. In elke gemeente krijgt herstelondersteuning op een andere manier vorm. Het is dus ook cruciaal dat er veel vrije ruimte is om de samenwerkingsvorm te vinden die het beste past. In Almere zijn er zelfs twee netwerken: eentje over de hele stad en eentje in 1 buurt. Omdat ze daar dan beter op specifieke behoeften van mensen in herstel konden inspelen.’

De héle mens
Het samenwerken werpt vruchten af. Schurman: ‘Je merkt dat de partners steeds minder vanuit hokjes denken. Ze gaan in de samenwerking niet uit van het eigen organisatiebelang, maar van de behoeften van de mensen om wie het gaat. Je doet het vóór, maar vooral ook mét die mensen.’ Dat laatste lukt pas als je het denken in doelgroepen loslaat, vervolgt ze, omdat je mensen anders vastpint op hun diagnoses. ‘Die héb je wel, maar je bént ze niet. En zoals je bent, is het ook goed genoeg.’ Metze onderschrijft dit uitgangspunt in herstelondersteuning, maar benadrukt dat je daarbij wel oog moet houden voor het lijden dat vaak bij diagnoses komt kijken. ‘Je kunt bepaalde problemen ook weer te véél normaliseren, zo van: iedereen is wel eens somber.’ Volgens Metze ga je dan voorbij aan hoe ingrijpend psychische problemen kunnen zijn. Schurman is het daarmee eens. ‘Het gaat er me vooral om dat we de héle mens blijven zien.’

Juist als je niet te sturend bent, ontdek je met elkaar waar vooral de energie op zit.
Rosalie Metze, Associate lector GGZ & Samenleving aan Hogeschool Windesheim

Samen doorontwikkelen
De werkwijze in Flevoland is inmiddels omgezet in een visiestuk over herstelnetwerken, vertelt Metze. Dat stuk is door de provincie omarmd. Een mooie opbrengst van het project, vindt ze, omdat het ruimte biedt aan de lokale inkleuring per gemeente. Dit past heel goed bij de inzet vanuit het lectoraat op actieonderzoek. Dat is een methode waarin je niet alleen wil begrijpen, beschrijven en verklaren, maar ook binnen een specifieke context onderzoekt hoe je een probleem samen kunt aanpakken. En ook gezamenlijk iets in beweging zet in de praktijk. Metze: ‘In een eerder project rond beschermd wonen vroegen de gemeenten zelf om een andere manier van onderzoek. Actieonderzoek is een goede methode om een vernieuwing tot iets van alle betrokkenen te maken. Je faciliteert een proces waarin mensen kennis en ervaring uitwisselen en een bepaalde praktijk samen doorontwikkelen.’

De Regionale kenniswerkplaats onbegrepen gedrag Flevoland is een initiatief van het Lectoraat GGZ & Samenleving van Hogeschool Windesheim en GGD Flevoland. Saskia Schurman is oprichter van de EigenWijze Company en vanuit ervaringsdeskundig perspectief deelnemer aan de kenniswerkplaats. Rosalie Metze is associate lector GGZ & Samenleving.

Delen via kunst
Als ervaringsdeskundige merkt Schurman dat deze aanpak ieders betrokkenheid bij verandering en vernieuwing vergroot. Metze onderstreept dat. ‘Juist als je niet te sturend bent, ontdek je met elkaar waar vooral de energie op zit. En krijg je al doende in beeld wat in een bepaalde context goed werkt en wat niet.’ De kenniswerkplaats zoekt ook naar andere manieren van het delen van inzichten en opbrengsten. Metze: ‘We schrijven visiestukken en wetenschappelijke rapporten, maar werken ook veel met kunst. Bijvoorbeeld een theaterstuk of poëzie.’ Schurman vertelt over de samenwerking met Roos Steen, die veelkleurigheid verbeeldt in prachtige vogels. Want is uiteindelijk niet iedereen op zijn of haar manier een beetje een paradijsvogel?

Actieprogramma Grip op Onbegrip
De ambitie van het Actieprogramma Grip op Onbegrip is het versterken van een lerende omgeving en verbetercyclus in de regio ten behoeve van duurzame persoonsgerichte zorg en ondersteuning voor mensen met onbegrepen gedrag. De lerende omgeving heeft betrekking op het sociaal, zorg- én veiligheidsdomein. Het programma bouwt voort op het Actieprogramma ‘Lokale initiatieven voor mensen met Verward Gedrag’ en sluit aan bij verschillende initiatieven die zijn ontplooid rondom verward gedrag, beschermd wonen en maatschappelijke opvang. Waar het voorgaande programma hoofdzakelijk was gericht op het lokaal verbeteren van de praktijk, wordt in de komende jaren binnen Grip op Onbegrip gewerkt aan het verder brengen van goede praktijken en het duurzaam verbinden van praktijk en kennis en het stimuleren van een lerende cyclus.

Bron: zonmw.nl 

Dit bericht is 1053 keer gelezen.