5 februari 2023 –  Op maandag 23 januari brachten minister Carola Schouten (Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen) en minister Conny Helder (Langdurige Zorg en Sport) een werkbezoek aan ggz-instelling Reakt. Tijdens het werkbezoek werd uitgebreid gesproken over het belang van goede ondersteuning bij het naar werk gaan van mensen met een psychische kwetsbaarheid. Zowel werknemers als werkgevers kregen de ruimte om hun ervaringen te delen. Dr. Kim Janssens, onderzoeker bij Tranzo – Tilburg University, gaf wetenschappelijke onderbouwing over het belang van werk voor mensen met een psychische kwetsbaarheid.

Promotieonderzoek naar stigma
Janssens promoveerde eind 2022 met onderzoek over het stigma rondom psychische problemen in de werkomgeving. Werk is belangrijk en goed voor ons allemaal. Het draagt bij aan een betere gezondheid en welzijn. Zeker in huidige tijden met grote personeelstekorten is het belangrijk dat iedereen die wilt werken, ook kan werken. Ook wanneer je psychische problemen hebt, of hebt gehad.  Janssens: ‘Met mijn onderzoek hoop ik een bijdrage te leveren aan het verbeteren van de arbeidskansen voor mensen met psychische kwetsbaarheid.’

Spanningsveld op de werkvloer
Uit haar promotieonderzoek₁ blijkt dat de meerderheid van leidinggevenden (64%) terughoudend is om mensen met huidige psychische kwetsbaarheid aan te nemen. Een derde is zelfs terughoudend om mensen aan te nemen die in het verleden kampten met psychische kwetsbaarheid. Wanneer we kijken naar de verwachtingen die werknemers ten aanzien van openheid over psychische kwetsbaarheid in de werkomgeving hebben, dan zien we in een studie van 1200 Nederlandse werkenden met én zonder psychische kwetsbaarheid, dat 68% van hen verwacht dat openheid negatieve gevolgen heeft voor de loopbaan₂. Deze studies naar leidinggevenden en werkenden laten de aanwezigheid van stigma, en zelfstigma, duidelijk zien. Dit geeft een spanningsveld, want we zien ook dat driekwart van de Nederlandse werkenden open is, of open wil zijn, over zijn of haar psychische aandoening op het werk ₃, ₄.

Stigma rondom psychische kwetsbaarheid in de werkomgeving is aanwezig en vormt een belemmering voor de duurzame inzetbaarheid van mensen met psychische kwetsbaarheid. Dit is problematisch, gezien de krapte op de arbeidsmarkt en het feit dat de meeste mensen met psychische kwetsbaarheid willen én kunnen werken. Daar moet dus zeker iets aan gebeuren! Dr. Kim Janssens

Hoopvolle interventie
Er is ook hoopvol nieuws: een relatief eenvoudige en betaalbare interventie kan al leiden tot sterk verbeterde arbeidskansen én een grotere kans op een duurzame arbeidsrelatie. Deze interventie bestond uit de Nederlandse versie van de CORAL beslishulp (CORAL.NL), een beslishulp die mensen kan ondersteunen bij vragen rondom openheid in de werkomgeving, in combinatie met een stigma bewustwordingstraining voor reïntegratieprofessionals en was erop gericht op mensen te behoeden voor de negatieve effecten van stigmatisering. De interventie is gericht op bewustwording van het stigma. Het kan worden ingezet bij het maken van een overweging om wel of niet open te zijn, op welke manier en op welk moment. Hiervoor zijn 153 werkzoekenden met (eerdere) psychische problemen gedurende 12 maanden gevolgd. Uit dit experiment bleek dat bij gebruik van de interventie de kans op het vinden van twee keer zo groot was. In plaats van een kwart vond maar liefst de helft van de deelnemers werk (51% vs 26%). Na 12 maanden had de helft van de experimentele groep betaald werk behouden, in vergelijking met een vierde deel van de controlegroep (49% vs 23%).

Veelbelovende resultaten
Dit is de eerste studie die bewijs levert dat stigmatisering de duurzame inzetbaarheid van mensen met een psychische kwetsbaarheid negatief beïnvloedt. De terughoudendheid van leidinggevenden om mensen met psychische kwetsbaarheid aan te nemen illustreert het belang voor mensen met psychische kwetsbaarheid om weloverwogen beslissingen te nemen over het wel of niet open zijn over psychische kwetsbaarheid in de werkcontext.
Het is veelbelovend dat een relatief eenvoudige en betaalbare interventie, die breed kan worden ingezet bij de arbeidsreïntegratie van mensen met psychische kwetsbaarheid, invloed heeft op de arbeidskansen van werkzoekenden. Als onze resultaten in vervolgstudies bevestigd worden, kan dit betekenen dat twee keer zoveel werkzoekenden met psychische kwetsbaarheid betaald werk kunnen vinden én behouden met behulp van de stigma bewustwordingsinterventie. Dit zou mensen in kwetsbare posities enorm ten goede komen, onder meer op het gebied van gezondheid en welzijn, maar ook de samenleving als geheel.

Academische Werkplaats Arbeid en Gezondheid
Dit promotieonderzoek is uitgevoerd binnen de Academische Werkplaats Arbeid en Gezondheid van Tranzo. Binnen deze Academische Werkplaats is er een actieve onderzoeksgroep actief dat onderzoek doet naar stigma en discriminatie in de werkomgeving. In deze groep worden verschillende expertises bij elkaar gebracht onder begeleiding van prof. dr. Evelien Brouwers, bijzonder hoogleraar psychische gezondheid en duurzame inzetbaarheid in arbeid. Daarnaast is binnen Tilburg University in 2022 de universiteitsbrede Academische Werkplaats Inclusieve Arbeidsmarkt opgericht. Met de oprichting van de Academische Werkplaats Inclusieve Arbeidsmarkt wil Tilburg University bijdragen aan het doorbreken van het huidige krachtveld. Samen met haar externe partners (o.a. CNV, CSU, ING, NS, Philips, Rabobank, Randstad en UWV) heeft de werkplaats het doel gesteld om in 2030 een gezamenlijke infrastructuur te hebben ontwikkeld, waarin aan het werk gaan en bewegen van werk naar werk een garantie voor iedereen is – er is nieuwe zekerheid op de arbeidsmarkt.

Bron: tilburguniversity.edu

Dit bericht is 1050 keer gelezen.