20 oktober 2025 – De inzet van ervaringsdeskundige onderzoekers bij onderzoek naar dakloosheid versterkt het contact met deelnemers aanzienlijk. Deelnemers waarderen het wanneer onderzoekers hun eigen ervaringen delen, wat helpt om vertrouwen op te bouwen en openhartige gesprekken mogelijk maakt. Tegelijkertijd vraagt deze werkwijze om zorgvuldige ethische afwegingen en structurele ondersteuning vanuit onderzoeksinstellingen.

Dit blijkt uit onderzoek naar dakloosheid en beschermd wonen in Nederland door hoofdonderzoeker en docent Dakloosheid Nienke Boesveldt. “Onze bevindingen laten zien dat ervaringsdeskundig onderzoek niet alleen diepere inzichten oplevert, maar ook bijdraagt aan gelijkwaardigheid tussen onderzoekers en deelnemers. Toch vraagt deze manier van werken om blijvende reflectie en stevige institutionele ondersteuning.”

Het onderzoek maakt deel uit van een langlopend project waarin zowel academische onderzoekers als onderzoekers met ervaringskennis samenwerken. Uit de aanvullend analyse van dertig interviews waarin specifiek op deze methode is gelet, blijkt dat ervaringsdeskundigen een unieke brug slaan tussen wetenschap en de leefwereld van mensen die dakloos zijn of in beschermd wonen verblijven. Door herkenbare ervaringen te delen en humor te gebruiken, wisten zij deelnemers een gevoel van veiligheid te geven, waardoor die hun verhalen vollediger konden delen.

Kwetsbare balans tussen nabijheid en objectiviteit
De studie benadrukt echter ook de spanningen die deze werkwijze met zich meebrengt. Ervaringsdeskundige onderzoekers moeten voortdurend balanceren tussen empathie en professionele afstand. Hun betrokkenheid kan leiden tot rijkere data, maar ook tot risico’s, zoals het onbedoeld sturen van gesprekken of het te snel aannemen van gedeelde ervaringen.

Daarnaast blijkt dat niet alleen ervaringsdeskundigen, maar ook academische onderzoekers persoonlijke ervaringen delen in gesprekken – ondanks institutionele drempels om open te zijn over ervaringskennis. Daarmee wordt de traditionele scheiding tussen “ervaringsdeskundige” en “academische” onderzoeker steeds minder houdbaar.

Meerwaarde én noodzaak van structurele steun
Boesveldt concludeert dat samenwerking tussen academische en ervaringsdeskundige onderzoekers de kwaliteit en maatschappelijke relevantie van onderzoek versterkt. Tegelijkertijd is dit type onderzoek niet zonder kosten: het vraagt tijd, training en vooral institutionele steun. Zij pleit daarom voor meer structurele inbedding van ervaringsdeskundig onderzoek binnen universiteiten en kennisinstellingen. Dit omvat betere begeleiding, ethische richtlijnen die rekening houden met de praktijk van ervaringsdeskundigen, en ruimte voor reflectie op de ‘alledaagse ethiek’ van onderzoek.

Sociale rechtvaardigheid als drijfveer
Naast wetenschappelijke kwaliteit staat bij dit onderzoek ook sociale rechtvaardigheid centraal. Door mensen met ervaringskennis actief te betrekken bij onderzoek naar dakloosheid, krijgen hun perspectieven en die van de geïnterviewden een stem in beleid en praktijk. Dit helpt niet alleen om beter te begrijpen wat werkt in ondersteuning en opvang, maar draagt ook bij aan het doorbreken van stigma’s en het versterken van inclusieve kennisproductie.

Nationaal Actieplan Dakloosheid
Huisvesting is een mensenrecht en iedereen verdient een veilige en betaalbare plek om te wonen. Dat is het uitgangspunt van het Nationaal Actieplan Dakloosheid – Eerst een Thuis. De Vrije Universiteit Amsterdam en Movisie willen samen met gemeenten en regionale partners écht het verschil maken en werken aan structurele oplossingen waarin wonen eerst centraal staat. Meld je aan voor een regionale transitiearena Dakloosheid en investeer in de beweging naar een toekomst zonder dakloosheid. Lees verder

Bron: vu.nl

Dit bericht is 79 keer gelezen.