Borderline

Wat is borderline? 

Borderline, of tegenwoordig ook wel emotieregulatiestoornis genoemd, is een psychiatrische stoornis  (persoonlijkheidsstoornis).  Borderline valt onder één van de tien persoonlijkheidsstoornissen. Van een persoonlijkheidsstoornis is sprake wanneer een persoon lijdt en/of schade ondervindt door een langdurig patroon van gedragingen en gedachten. Een goede manier om Borderline te omschrijven is een onvermogen om op adequate wijze met emoties/gevoelens om te gaan.

Symptomen

Verschillende symptomen kunnen wijzen op Borderline:

    •  Voorbijgaande, aan stress gebonden paranoïde ideeën of ernstige dissociatieve verschijnselen (het idee buiten de werkelijkheid te staan). Dissociatie is een veranderde bewustzijnstoestand. Omstanders kunnen dit verschijnsel vermoeden als iemand er niet helemaal bij is, een sterk afwezige indruk maakt, niet helder of adequaat reageert. Niet alle afwezigheid is overigens dissociatie!
    • Gevoel van leegte / eenzaamheid
    • Impulsiviteit op ten minste twee gebieden die je mogelijk kunnen schaden (bijvoorbeeld geld verkwisten, seks, misbruik van middelen, winkeldiefstal, roekeloos rijden, vreetbuien).
    • Moeite met contacten (te durven) aangaan/onderhouden – Een patroon van instabiele en intense relaties, waarbij de ander heel erg wordt geidealiseerd of juist gekleineerd.
    • Negatief zelfbeeld of een identiteitsstoornis: duidelijk en aanhoudend instabiel zelfbeeld of zelfgevoel
    • Stemmingswisselingen: sterk wisselende stemmingen (bijvoorbeeld periodes van intense dysforie – het tegenovergestelde van euforie, prikkelbaarheid of angst meestal enkele uren durend en slechts zelden langer dan een paar dagen).
    • Suïcidale gedachtes/pogingen: terugkerende suïcidale gedragingen, gestes of dreigingen, of automutilatie (zelfverwonding).
    • Verlatingsangst: krampachtig proberen te voorkomen dat iemand je -feitelijk of vermeend- in de steek laat
    • Woede uitbarstingen: inadequate, intense woede of moeite om je kwaadheid te beheersen (bijvoorbeeld regelmatig terugkerende driftbuien, aanhoudende woede of herhaaldelijke vechtpartijen).
    • Zwart/wit (alles of niets) denken
    • Een chronisch gevoel van leegte.

Borderline video . Een strijd met verschillende hevige emoties. Deze productie laat een gebeurtenis zien van een meisje met borderline. Hoe haar reactie is en hoe ze zich hierbij voelt. Het doel is dat een potentieel borderline-patient zich hierin herkent en hulp gaat zoeken. 1:45 min

Oorzaken

De oorzaken van de borderline persoonlijkheidsstoornis zijn niet goed bekend. Bijna altijd gaat het om een combinatie van factoren, waarbij elke factor een bijdrage kan leveren aan het ontstaan van de stoornis.

Aanleg
Impulsiviteit en stemmingslabiliteit zijn mogelijk in aanleg al aanwezig.

Psychologische factoren
In de levensgeschiedenis van veel borderline patiënten komen ingrijpende ervaringen voor. Bijvoorbeeld een instabiele ouderlijke gezinssituatie, emotionele verwaarlozing, agressie, seksueel misbruik, pestverleden op school. Mede hierdoor hebben veel patiënten moeite met het aangaan van nabije relaties met andere mensen. Er is aan de ene kant een sterke behoefte aan contact maar tegelijk bestaat hiervoor veel angst. Die ander kan je immers in de steek laten of je vertrouwen schaden.

Maatschappelijke omstandigheden
Sommige deskundigen menen dat het wegvallen van maatschappelijke zekerheden (familie-, buurt- en kerkleven) van belang is. Mensen voelen zich sneller ontheemd, meer op zichzelf teruggeworpen en minder veilig.

Niet één factor leidt tot het ontstaan van de borderline persoonlijkheidsstoornis, er is sprake van meerdere op elkaar inwerkende oorzaken. Omdat er in de levensloop en levensomstandigheden zoveel wisselvalligheid en instabiliteit te vinden is, is één van de hoofddoelen in de behandeling het vinden van stabiliteit.

Behandeling

Er zijn verschillende behandelingen mogelijk bij borderline:

  • Dialectische gedragstherapie (DGT)
  • Schematherapie
  • Psychodynamisch en psychoanalytisch georiënteerde psychotherapie
  • Relationship management
  • Cognitief analytische therapie (CAT)
  • Medicatie
    Er zijn geen medicijnen die BPS kunnen genezen, maar medicatie kan een beperkte rol spelen naast psychotherapie. Voor ieder individu afzonderlijk moet de juiste dosis worden vastgesteld om de symptomen zonder ongewenste bijwerkingen te verlichten.
    De volgende middelen worden gebruikt:
  • Antidepressiva (bijvoorbeeld fluoxetine en paroxetine, bij depressie maar ook bij impulsiviteit en stemmingswisselingen).
  • Stemmingsstabilisatoren (bijvoorbeeld sodium valproate).
  • Neuroleptische middelen (bij op psychose lijkende of psychotische symptomen, of een voorgeschiedenis van psychotische symptomen).

Links

  • In contact komen met anderen die te maken hebben met borderline kan op www.mijnborderline.nl, een site voor en door borderliners en omstanders. Er is een forum en je kunt er ook chatten.
  • Startpagina automutilatie.uwpagina.nl met informatie over automutilatie (zelfverwonding) en aanverwante stoornissen.
  • Startpagina borderline.uwpagina.nl.

Bronnen : psychischegezondheid.nl / stichtingborderline.nl / psychologiemagazine.nl