19 augustus 2025 – Op een zonnige editie van het Lowlands-festival werd afgelopen weekend niet alleen gefeest en gedanst. Bezoekers kregen als proefpersoon ook een inkijkje in wetenschappelijk onderzoek. Hoe doe je onderzoek naar angst en stille communicatie op een festival?

Nog voordat de eerste band begint, staan de proefpersonen vrijdagochtend in de wachtrij op het zonovergoten Lowlands Science-terrein. Vlak naast hoofdpodium de Alpha kunnen bezoekers meedoen aan veertien onderzoeksprojecten. De meeste Lowlandsgangers hebben al een nacht feesten achter de rug en verderop worden de biertjes al getapt. Toch zien de proefpersonen er hier nog fris en fruitig uit. ‘Ik doe rustig aan en spaar mijn energie voor de nacht’, vertelt een van hen.

Sinds 2015 kunnen wetenschappers zich aanmelden om met hun onderzoeksproject hier te staan. Het biedt bezoekers een laagdrempelige manier om kennis te maken met wetenschap en er actief aan bij te dragen. En wetenschappers krijgen een unieke kans om proefpersonen te werven en onderzoeksdata te verzamelen.

Echte angst
‘Normaal doen we onderzoek in een laboratorium, in een afgebakende context’, vertelt wetenschapper Linda de Voogd. ‘Op Lowlands is het juist heel vrij en open. Hier kunnen we onderzoek naar echte angst doen.’ Samen met haar collega’s van de afdeling Klinische Psychologie heeft De Voogd een spookhuis gebouwd om te kijken hoe mensen omgaan met angst. Daarmee hopen zij beter te begrijpen hoe therapieën voor angst en trauma werken.

De eerste proefpersonen die naar buiten komen, lijken aardig geschrokken te zijn. De Voogd: ‘Het is toch best wel eng voor sommigen. Dat merkten we ook toen collega’s het spookhuis uitprobeerden.’

‘Klein beetje bang’
Ook rector magnificus Hester Bijl betreedt later op de dag het spookhuis. ‘Ik kan het iedereen aanraden, het was een interessante ervaring.’ Het onderzoeksproject staat later dit jaar op de Nacht van Ontdekkingen in Leiden. ‘Daarom mag ik niet te veel verklappen, maar ik werd een klein beetje bang. Terwijl ik normaal niet angstig ben aangelegd.’

Bijl is onder de indruk van de animo om mee te doen aan de Leidse onderzoeken. ‘Iedereen is ontspannen en heeft er zin in. Ik hoor van de wetenschappers dat er een wachtlijst is om mee te doen.’

Communicatie zonder woorden
Een stukje verderop staat cultuurwetenschapper Gerlov van Engelenhoven met zijn onderzoeksproject Sprekende stiltes. Samen met sociaal psycholoog Tom Frijns (Universiteit Utrecht) doet hij onderzoek naar communicatie zonder woorden, bijvoorbeeld via beweging, spanningen, geur en klank.

‘Het is heel leuk om hier onderzoek te doen. Ik moet wel nog even wennen aan de praktische kant ervan’, vertelt Van Engelenhoven. ‘Alle deelnemers moeten een stickertje op, de onderzoeksruimte in, en op het juiste moment weer naar buiten. Het is aanpoten op een andere manier dan ik gewend ben.’

Nieuwe betekenissen
De deelnemers krijgen een koptelefoon op en kijken naar een performance waarin een verhaal wordt uitgebeeld. Daarbij worden ze blootgesteld aan een combinatie van beeld, geur, dans en geluid die een boodschap probeert over te brengen. ‘Achteraf kijken wij hoeveel ze ervan begrepen hebben en wat voor nieuwe betekenissen zij er nog in ontdekken. Hebben zij er bijvoorbeeld heel iets anders in gelezen dan wij bedoeld hebben?’

Van Engelenhoven is blij met de deelnemers die zich gewillig aanbieden. ‘Het is een wat breder publiek dan we normaal langs krijgen, daar ben ik blij mee. Zo krijgen we een betere indruk van hoe de gemiddelde mens omgaat met stille communicatie.’ Ondanks de hitte, harde muziek en andere afleidingen op het festival zijn de deelnemers erg gemotiveerd. ‘Er vindt aan de deur al een natuurlijke selectie plaats, want de mensen die zich bij ons aanmelden hebben er zin in. Het is ook nog vroeg op de dag, dus mensen zijn nog niet van de kaart. Dat is wel belangrijk voor ons soort onderzoek’, zegt hij met een glimlach.

Benieuwd geworden naar het onderzoek van Linda de Voogd? Het spookhuis is ook te bezoeken tijdens de Nacht van Ontdekkingen in Leiden op 20 september.

Bron en video: universiteitleiden.nl

Dit bericht is 162 keer gelezen.