24 augustus 2025 – Doorbraak of bijstelling? Tijdens de NedKAD-conferentie 2025 staat transdiagnostisch denken centraal – als mogelijk houvast bij complexe psychische problematiek. Een van de keynotes wordt verzorgd door psychiater en onderzoeker Dr. Guusje Collin, die zich met het PRYME-project richt op vroegsignalering en veerkrachtbevordering bij jongeren.

Sinds het begin van de jaren 2010 is er een duidelijke toename zichtbaar in mentale gezondheidsproblemen onder jongeren tot 25 jaar. Vooral internaliserende klachten zoals somberheid, angst, piekeren en sociale terugtrekking komen vaker voor. Deze klachten zijn vaak minder zichtbaar voor de omgeving, maar verhogen het risico op suïcidaal gedrag en negatieve uitkomsten op school, werk en gezondheid.

Uit onderzoek blijkt dat de adolescentie de levensfase is met het hoogste risico op het ontstaan van ernstige psychische aandoeningen. Transdiagnostische modellen die de ontwikkeling van psychische aandoeningen in stappen beschrijven, laten zien dat jongeren met dit soort aspecifieke klachten zich vaak in een vroege fase bevinden. De klachten voldoen dan nog niet aan de criteria van een diagnose, maar kunnen wel uitgroeien tot ernstiger psychische problemen. Vroege interventie in deze fase kan mogelijk voorkomen dat klachten verergeren.

Het PRYME-project
Het PRYME-onderzoek (Promoting Resilience in Youth through Mindfulness mEditation) is een gerandomiseerde gecontroleerde studie onder jongeren met hulpvraag en internaliserende klachten. De studie onderzoekt of mindfulness training, als aanvulling op gebruikelijke zorg (CAU), de ontwikkeling van mentale ziekten kan beïnvloeden. Hierbij worden zowel klinische uitkomsten als cognitieve en neurale processen gemeten, waaronder:

• Zelfevaluatie
  Negatieve zelfevaluatie en verhoogde activiteit in het default mode network (DMN) blijken geassocieerd met internaliserende klachten. Mindfulness kan leiden tot een verschuiving van narratieve naar ervaringsgerichte zelfwaarneming en verhoogde top-down regulatie via prefrontale hersengebieden.
• Vermijding
  De neiging om negatieve innerlijke ervaringen te vermijden of onderdrukken wordt onderzocht met zelfrapportage én gedragsmaten. Dit kan inzicht geven in hoe vermijding bijdraagt aan klachten en hoe dit beïnvloed wordt door mindfulness.
• Pavlovian-to-Instrumental Transfer (PIT)
  Met PIT-paradigma’s wordt onderzocht hoe geconditioneerde prikkels het gedrag beïnvloeden, met name in relatie tot vermijding. Mindfulness kan hier mogelijk effect op hebben.
• Gevoel van controle
  Jongeren met internaliserende klachten schatten stressvolle situaties vaak als minder controleerbaar in. In het onderzoek wordt gemeten in hoeverre mindfulness deze schattingen beïnvloedt.

Studieopzet
De mindfulness training is specifiek ontwikkeld voor jongeren, gebaseerd op bestaande MBSR- en MBCT-programma’s, en wordt gegeven door getrainde clinici en mindfulness trainers. Er wordt gebruikgemaakt van zelfrapportagevragenlijsten, diagnostische interviews, cognitieve taken en (f)MRI. Follow-upmetingen worden afgenomen op 2 en 6 maanden na afronding van de interventie.

Doel en verwachting
Het PRYME-onderzoek beoogt beter inzicht te geven in de mechanismen die ten grondslag liggen aan de ontwikkeling van psychische stoornissen en in hoeverre deze beïnvloedbaar zijn via mindfulness-gebaseerde vroege interventie. De studie levert een rijke dataset op die klinisch relevant kan zijn voor de GGZ-praktijk.

Benieuwd naar meer?
Tijdens de NedKAD-conferentie 2025 gaat Dr. Guusje Collin in op deze thema’s in haar keynote ‘Van kwetsbaarheid naar veerkracht – transdiagnostische risicosignalen, hersennetwerken en mindfulness’.

• De conferentie vindt plaats op vrijdag 3 oktober.
•  Inschrijven kan via: https://nedkad.nl/events/nedkad-conferentie-2025/

Lees hier het artikel over PRYME in BMC Psychiatry.

Bron: nedkad.nl

Dit bericht is 165 keer gelezen.