9 mei 2024 – Wat is mentale gezondheid eigenlijk, hoe kunnen we het zo goed mogelijk bevorderen en wat is de rol van beleidsmakers, professionals, onderzoekers en systemen daarin? Daarover sprak Prof. Dr. Laura Shields-Zeeman op 6 mei tijdens haar oratie ‘Swimming Upstream’ aan de Universiteit Utrecht. Hiermee aanvaardde zij haar ambt als bijzonder hoogleraar op het gebied van ‘Population Mental Health’ waarin ze vanuit het Trimbos-instituut per 1 april 2022 werd benoemd.
Bij mentale gezondheid denken we al snel aan iemands veerkracht en weerbaarheid. Als iemand psychische klachten heeft dan behandelen we de symptomen of stoornis. Maar mentale gezondheid is niet enkel een individuele aangelegenheid; dit hangt ook af van de situatie waarin iemand zich bevindt en waarop diegene reageert. Sociale, economische en politieke factoren en de structurele systemen om ons heen zijn van grote invloed op onze mentale gezondheid.
Swimming upstream; breder kijken
Prof. Dr. Shields-Zeeman hield daarom een pleidooi om niet alleen mensen die tussen wal en schip zijn geraakt en ‘in het water zijn gevallen’ te redden, maar stroomopwaarts te zoeken naar oorzaken van mentale (on)gezondheid. Om breder te gaan kijken dan alleen naar het individu en de gezondheidszorg. Want wat zijn nu achterliggende factoren die welbevinden beïnvloeden? En waarom is het zo moeilijk om deze goed te achterhalen?
Mentale gezondheid in álle beleidsdomeinen
Door haar persoonlijke ervaringen in verschillende landen als kind en jongere, was Prof. Dr. Shields al vroeg gefascineerd door psychologie. Vanuit een interesse in waar mentale gesteldheid vandaan kwam en de neuro- en klinische psychologie, verschoof haar aandacht naar de publieke gezondheid. Het omslagpunt daarbij was de verhuizing naar de Verenigde Staten. Ze zag, dat er ook buiten de gezondheidszorg verschillende systemen en domeinen waren die de mentale gezondheid van mensen konden beïnvloeden. Kijk bijvoorbeeld naar het belang van armoedebeleid, goede huisvesting en de aanpak van prestatiedruk in het onderwijs. Ze hield in haar oratie dan ook een sterk pleidooi om de mentale gezondheid uit het domein van de gezondheidszorg te tillen en bruggen te bouwen naar andere domeinen om te werken aan de bevordering van mentale gezondheid.
Samen bruggen bouwen met een stevig fundament
Als we dan kijken naar die andere domeinen naast de gezondheidszorg, zoals het sociale, politieke en economische, wat is dan de rol van de beleidsmaker, de zorgprofessional, de onderzoeker en de mensen in het algemeen in de verschillende systemen en domeinen bij het bouwen van die bruggen? Wat kunnen we vanuit onze rol doen om die bruggen stevig te maken en de achterliggende oorzaken van mentale ongezondheid te verminderen? Kunnen de community en de organizational approach, waarbij het gaat om mensen en systemen die onderling verbonden zijn, daarvoor ingezet worden en zo ja, hoe?
Interdisciplinaire kennisagenda
Kunnen we, tenslotte, met elkaar komen tot een interdisciplinaire en wetenschappelijke kennisagenda? Welke stappen moeten we zetten? Wat zijn de openstaande vragen en waar moeten we met elkaar via gedegen wetenschappelijk onderzoek aan werken om te komen tot een grondig advies om met elkaar de impact van de factoren die de mentale gezondheid beïnvloeden te verminderen? Zoals Prof. Shields zelf zegt: “Het is geen ‘one size fits all. Het is complex. Maar ook noodzakelijk.”
Meer informatie
Meer informatie over mentale gezondheid in alle levensfasen en door alle domeinen heen is hier te vinden
Bron: trimbos.nl
Dit bericht is 553 keer gelezen.