Suïcidepreventietraining gatekeeper: Het lef om door te vragen is van levensbelang

Facebooktwitterlinkedinmail

26 augustus 2022 – Iedereen die iemand met suïcidale gedachten in zijn omgeving heeft of kan tegenkomen, kan hét verschil maken. Jij dus ook. Een gatekeeper, letterlijk ‘poortwachter’, verwijst naar de sleutelrol die je kan vervullen voor iemand die zodanig klem zit in zijn gedachten dat hij het leven niet meer ziet zitten.

Uit onderzoek en ervaring blijkt dat mensen met suïcidale gedachten er vaak niet over praten en niet snel hulp zoeken, terwijl we ook weten dat praten over deze gedachten juist helpt en oplucht. Als gatekeeper kan jij die persoon zijn die in vertrouwen genomen wordt en de gedachten bespreekbaar maakt, zonder in de rol van een hulpverlener terecht te komen.

In je werk, maar ook privé, kun je mensen ontmoeten die mogelijk suïcidale gedachten hebben. De Rino Groep biedt in samenwerking met 113 Zelfmoordpreventie Suïcidepreventietraining gatekeeper aan waarin je leert je hoe je deze gedachten bespreekbaar maakt en de ander kunt stimuleren om hulp te zoeken.

De training duurt 4 uur en wordt incompany uitgevoerd. Hij is geschikt voor iedereen die veel contact met mensen heeft: denk aan de zorg, het onderwijs, het sociaal economisch domein, de vervoersector, gemeenten etc. Wij spraken met Henk Hiemstra, trainer van de Suïcidepreventietraining gatekeeper, over zijn werk, de training en zijn eigen ervaring.

Lees HIER meer over de Suïcidepreventietraining gatekeeper.

Wie Henk is

In mijn werk met mensen die met psychische problemen worstelen zeg ik vaak dat het maar een dun lijntje is tussen de ander en mij: de rollen hadden net zo goed andersom kunnen zijn. Sterker nog, ik heb aan de andere kant gezeten. Maar misschien eerst even over hoe mij leven eruit ziet als 62-jarige.

Ik werk als zzp POHGGZ in een huisartsen praktijk, ik heb een bedrijf in runningtherapie, provocatief coachen en trainingsacteren. Daar vul ik mijn week mee. Runningtherapie doe ik onder andere met mensen die een traumatische verleden hebben en als gevolg daarvan kampen met depressieve klachten.

Burn-out en depressie

Zelf heb ik in een burn-out en depressie gehad. Zo’n twee jaar lang slikte ik medicatie en heb ik therapie gevolgd. Ik ben niet suïcidaal geweest, maar worstelde wel met vragen over de zin van het leven. In de therapie bleek dat het overlijden van mijn moeder toen ik 12 was mede debet was aan het depressieve gevoel en mijn “please gedrag”.

Toen ik in de periode burn-out en depressie het hardlopen ontdekte, merkte ik hoe dat mijn stemming verbeterde. ‘Er zijn twee dingen waar een mens gelukkig van wordt’, zeg ik weleens, en dan bedoel ik niet chocolade en nog meer chocolade, maar dan doel ik op bewegen en sociale contacten.

Provocatief coachen

Van oorsprong ben ik sociaal psychiatrisch verpleegkundige. Op mijn 18e begonnen te werken in de GGZ en daar nooit meer weggegaan. Nadat ik in 2012 een cursus provocatief coachen heb gevolgd, heb ik gemerkt dat de traditionele manier van begripvol luisteren, zoals ik dat geleerd had, lang niet altijd werkt. Mensen voelen zich gehoord, maar komen niet in beweging.

Provocatief coachen is een plagende manier van coachen vol warmte, humor en uitdaging. Niet op een trauma, dan is er uiteraard begrip, maar op het gedrag, hoe gaat de ander er in zijn dagelijks leven mee om. En dat werkt. Mensen komen eerder in beweging, zetten stappen. Het is dus ook een vorm waarbij je mensen “in hun kracht zet”. Bij Provocatief coachen luister je wel, maar vooral naar wat er niet gezegd wordt.

Ervaring met zelfdoding

Naast dat ik in mijn werk als psychiatrisch verpleegkundige patiënten verloren ben door zelfdoding, zijn er ook veel collega’s die zelfdoding hebben gepleegd. De meeste impact had het overlijden van een collega psychologe.

Wij zaten in een klein polikliniek team van 5 medewerkers. Ik reed met haar een paar keer per week van en naar het werk en we deden samen assertiviteitstrainingen. Na de geboorte van haar dochter kreeg zij achteraf gezien een postnatale depressie. Ze is een week lang zoek geweest voor haar lichaam gevonden werd. Wij zijn als collega’s op kraamvisite geweest en hebben de signalen niet herkend.

Wat had ik kunnen doen?

Alles wat we nu bij 113 uitleggen over wat het met je doet heb ik toen heel sterk ondervonden: schuldgevoel, zoeken naar wat ik verkeerd heb gedaan, had ik het kunnen keren, was het sowieso te voorkomen geweest etc. Ik herinner me nog dat ik droomde dat ze op het werk kwam om het uit te leggen. Het moment dat ze toen in de droom na de uitleg wegliep, heb ik altijd als een soort afscheid gezien.

Deze ervaring is voor mij reden geweest om me vanaf begin jaren ‘90 te richten op suïcide en preventie. Het is een rode draad geworden in mijn werkzame leven. Toen in 2011 de richtlijn suïcidepreventie uitkwam werkte ik bij de GGz Friesland en heb daar meegedraaid in het geven van de voorloper van de Suïcidepreventietraining gatekeeper. Deze werd ontwikkeld door Jos de Keijser en Martin Steendam, beiden toen ook werkzaam bij de GGz Friesland.

We noemden de training toen nog “signaleren en verwijzen” wat nog steeds de lading dekt. Toen 113 de trainingen overnam heb ik direct gesolliciteerd en ben ik aangenomen als trainer. Dat was in 2015 denk ik.

De inhoud van de Suïcidepreventietraining gatekeeper

De Suïcidepreventietraining gatekeeper begint met een rondje kennismaken, waarbij we ook vragen naar ieders eigen ervaring. Daar hoef je niet op te antwoorden, maar we weten dat eigen ervaring soms je anders doet kijken naar suïcide. Het kan zijn dat je meer gedreven raakt (zoals ik), maar kan ook dat het je tegenhoudt, omdat het jezelf raakt, te dichtbij komt. Dat wil je als trainer een beetje kunnen inschatten zodat je vooraf kunt afspreken wat te doen als het even te veel wordt. Het gaat dus niet om therapeutische gesprekken dat eerste rondje, maar om helder te krijgen: hoe zit je in het onderwerp? Zelf vertel ik mijn eigen verhaal als voorbeeld.

Verder gaan we veel oefenen met het bespreken van suïcidale gedachten. We hebben het gesprek in 3’n geknipt, waardoor je de drie fases helder hebt. In de praktijk lopen ze wel door elkaar heen, maar dan kun je ze zelf in ieder geval onderscheiden. De theorie over hoe suïcidale gedachten ontstaan wordt tussendoor besproken en we sluiten af met hoe het in de organisatie zelf geregeld is. Is er een protocol en kent iedereen dat? Weet je waar je intern terecht kan, ook voor jezelf. Want naast de aandacht voor degene met suïcidale gedachten, besteden we ook aandacht aan hoe voor jezelf te zorgen.

Het lef om door te vragen is van levensbelang

Deelnemers zijn divers. De een vindt het belangrijk en doet het gewoon, de ander ervaart het toch als iets heel ongemakkelijks en voelt de verantwoordelijkheid als druk. De training geeft je het gevoel van “oké, ik heb nu een handvat”. Vaak horen we terug aan het eind van de training dat mensen beseffen dat ze rechtstreeks mogen vragen, het lef om door te vragen belangrijk is. Dat is voor degene met de zelfmoordgedachten van levensbelang. Je maakt verbinding met de ander. Dat is een eerste levensbehoefte die al ontstaan is in de oertijd: als groep kon je beter overleven. Sindsdien zit het in ons DNA zou je kunnen zeggen.

Heb je op korte termijn niet de mogelijkheid om de Suïcidepreventietraining gatekeeper te volgen, dan zou je ook eens kunnen starten met de gratis online Vraag Maar training. Die kan je ook al veel helpen om inzicht te krijgen.

Lees HIER meer over de Suïcidepreventietraining gatekeeper.

Bron: 113.nl

Heb jij hulp nodig?
Dan kun je contact opnemen met Stichting 113 Zelfmoordpreventie via 113 (24/7 bereikbaar), 0800-0113 (24/7 bereikbaar) en 0900 0113 (24/7 bereikbaar) en 113.nl.

Dit bericht is 1742 keer gelezen.

Facebooktwitterlinkedinmail