18 december 2023 – Flauwekul en aanstellerij. Of in het beste geval: een modeterm. Dat is wat vaak gezegd wordt over hoogsensitiviteit. Maar dat sommige mensen een zeer grote gevoeligheid voor prikkels hebben, is wel degelijk wetenschappelijk aangetoond. Wat betekent het om te leven als een HSP? Psychologie Magazine bespreekt de belangrijkste misverstanden in dit artikel en in een podcast.
Verschillende onderzoeken toonden het aan: hoogsensitiviteit bestaat. Ongeveer een op de vijf mensen is hoogsensitief. Ze hebben een aangeboren gevoeligheid voor omgevingsprikkels en ervaren meer en intenser dan anderen.
Waar of niet waar?
HSP’s, die zijn toch heel zweverig? Drie veelgehoorde misverstanden over hoogsensitiviteit.
1. Vrouwen zijn vaker hoogsensitief
Niet waar. Voor zover bekend zijn er net zo veel hoogsensitieve mannen als vrouwen. Sensitiviteit en gevoeligheid worden vaker geassocieerd met vrouwelijkheid en misschien ook makkelijker geaccepteerd bij vrouwen, maar HSP-mannen zijn net zo opmerkzaam, waakzaam en fijngevoelig.
2. Hooggevoeligheid is hetzelfde als hoogsensitiviteit
Deels waar. Nederlandse HSP-professionals als Susan Marletta Hart en Esther Bergsma zijn van mening dat beide termen hetzelfde betekenen en door elkaar gebruikt kunnen worden. Maar hoogsensitiviteitsexpert Elke van Hoof van de Vrije Universiteit Brussel gebruikt de termen wél verschillend.
Hoogsensitiviteit is volgens haar de aangeboren gevoeligheid voor prikkels, en hooggevoeligheid is een mogelijk gevolg daarvan. Wanneer je als HSP te weinig tot rust kunt komen en vaak overprikkeld bent, kun je hooggevoelig worden. Dat wil zeggen dat je snel emotioneel wordt en soms ‘overgevoelig’ reageert.
Hooggevoeligheid of overgevoeligheid of -emotionaliteit kan ook optreden bij niet-HSP’s, na bijvoorbeeld een traumatische ervaring. HSP’s die geen fijne jeugd hadden, hebben grote kans ook hooggevoelig te worden. Let dus op: in België en Nederland worden de termen verschillend gebruikt.
3. HSP’s zijn spiritueel
Niet per definitie. Aan hoogsensitiviteit kleeft een wat zweverig imago; online en in sommige zelfhulpboeken wordt het in één adem genoemd met helderziendheid, nieuwetijdskinderen en alternatieve geneesmiddelen zoals Bachbloesemremedies.
Hoogsensitiviteit heeft echter niets te maken met bovennatuurlijke zaken. Elaine Aron zei daarover in Psychologie Magazine: ‘Het kan zijn dat mensen die denken paranormale gaven te hebben, HSP zijn. Maar het is zeker niet zo dat alle gevoelige mensen heel spiritueel zijn. Onder HSP’s zijn ook nuchtere, diepe denkers en atheïsten.’
Dat hoogsensitieve personen vaak goed zijn in het lezen van sferen en van andermans gevoelens komt simpelweg doordat ze meer subtiliteiten waarnemen.
Psychologie Magazine besprak de meest gehoorde misverstanden over hoogsensitiviteit met HSP-expert Esther Bergsma, auteur van verschillende boeken Het hoogsensitieve brein’ en ‘Gelukkig hoogsensitief’.‘ Daarom vind ik het zo belangrijk om onderbouwde kennis hierover te delen.’ Esther is onderzoeker en spreker op het gebied van hoogsensitiviteit, en zelf ook HSP. Bergsma droeg onder andere bij aan de online training Hoogsensitiviteit als kracht.
Want hoe meer mensen zich bewust worden van hun eigen hoogsensitiviteit – of die van bijvoorbeeld hun partner of kind – en écht leren hoe dit werkt, hoe beter ze in staat in staat zijn hier rekening mee te houden.
Beluister de podcast waar en wanneer jij wilt
Beluister het gesprek met Esther Bergsma, waarin vijf misverstanden worden besproken en aan de hand van wetenschappelijke kennis worden weerlegd. Klik op deze link om naar Spotify te gaan of bekijk de video op de website van psychologie magazine.
Hoe prikkelgevoelig ben je?
Een hoogsensitief persoon ervaart omgevingsprikkels sterker dan anderen – en is daardoor eerder moe of emotioneel. Met deze checklist ontdek je hoe het zit met jouw prikkelgevoeligheid.
- Wanneer iemand in mijn omgeving niet op z’n gemak is, heb ik dat snel door. A / B
- Met meer mensen in een fysieke ruimte weet ik vaak hoe we het aangenamer kunnen maken (door de verlichting, de muziek, nieuwe hapjes of de opstelling van stoelen). A / B
- Na een feestje, etentje of samenzijn analyseer ik vaak nog lang wat ik die dag heb gezien, gehoord en gevoeld. A / B
- Als er veel gebeurt en er zijn veel mensen om mij heen, kan ik overmatig geprikkeld worden. A / B
- Tijdens drukke dagen merk ik dat ik de behoefte heb om me terug te trekken. A / B
- Chaos, lawaai en veel veranderingen kunnen mij gestrest en overstuur maken. A / B
Vooral A
Het lijkt erop dat je in staat bent veel informatie uit je omgeving waar te nemen en diepgaand te verwerken. Het nadeel daarvan is dat je soms overprikkeld kunt raken. Probeer ook tijdens de feestdagen op tijd rustmomenten in te bouwen om dat te voorkomen.
Vooral B
Je kunt goed omgaan met prikkels en weet waarschijnlijk al wat je kunt doen om stress te verminderen en voldoende rust te nemen. Probeer dat ook tijdens de feestdagen vol te houden.
Dit is een verkorte versie van de hooggevoeligheidstest, die is gebaseerd op zowel de gevoeligheidstest van Elaine Aron als op een emotioneelweerbaarheid-schaal ontwikkeld door de Universiteit van Amsterdam.
Naast prikkels sterker waarnemen is er meer dat hoogsensitiviteit kenmerkt, zoals een groot empatisch vermogen en een sterk ontwikkeld rechtvaardigheidsgevoel. Doe de volledige HSP-test.
Bronnen en meer artikelen over hoogsensitiviteit: psychologiemagazine.nl
Dit bericht is 1921 keer gelezen.