26 januari 2017 – Zelfdoding. Het aantal zelfdodingen stijgt licht en het zou mooi zijn als we die trend kunnen omkeren. Irene van Vliet doet een paar suggesties daarvoor in haar blog op LUMC.

Droomt u wel eens over iets wat u graag gerealiseerd zou zien? Ik wel. Een van die dromen is dat ik graag het aantal suïcides flink zou zien afnemen. De afgelopen jaren zijn er in Nederland ruim 1800 zelfdodingen per jaar. Ieder jaar stijgt het aantal iets. Dit in tegenstelling tot het aantal verkeersdoden: dat zijn er ongeveer 600 per jaar, en de afgelopen jaren daalt dat aantal alleen maar dankzij veiligere auto’s en de invoering van airbags, veiligheidsriemen en bromfietshelmen. Zouden er ook zulke eenvoudige preventieve maatregelen zijn om suïcide te voorkomen?

Zelfdoding

Welke mensen plegen zelfmoord? Mannen van middelbare leeftijd blijken de grootste groep. Vrouwen doen meer pogingen. Een naar woord trouwens, ‘zelfmoord’. Zelfdoding of suïcide is passender. In 70 tot 90 procent van de gevallen, de aantallen uit onderzoeken wisselen daarover, blijkt er sprake te zijn van een psychiatrische ziekte. Dan gaat het vaak om een depressie, psychose of verslaving.

Maar ook een belabberde psychosociale situatie wordt nogal eens als factor genoemd: scheiding, kinderen niet meer zien, verlies van werk en sociale status. De economische crisis zou de aantallen geen goed hebben gedaan. Opmerkelijk in dat kader is dat het aantal suïcides in Griekenland juist een van de laagste in Europa is. In Rusland en Hongarije is dat aantal juist hoog, economische crisis of niet.

En dan is er nog een kleine groep ‘balanssuïcides’, waarbij mensen weloverwogen de balans van hun leven opmaken en besluiten een eind aan hun leven te maken. Dat is bijvoorbeeld weer actueel met alle discussies over ‘voltooid leven.’

Wanhoop en machteloosheid

Op het moment dat iemand suïcide wil plegen, blijken er vaak verschillende factoren tegelijk aanwezig te zijn die maken dat hij of zij wanhopig is, zich machteloos voelt en geen mogelijkheden meer ziet. De dood lijkt dan de enige uitweg te zijn. Dat is bepaald niet iets wat mensen zomaar doen om aandacht te trekken of omdat ze een ‘slappeling’ zijn, zoals wel eens wordt gedacht.

Hoe voorkom je zelfdoding? Wat kunnen wij met z’n allen, als individuen maar ook als samenleving, doen om het te voorkomen? Proberen de balans weer naar de goed kant van het leven te laten doorslaan. Hoop bieden. Het leven weer de moeite waard laten worden. Aandacht besteden aan werk, een zinvolle dagbesteding. Betekenisvolle contacten met andere mensen. Onderliggende depressie, psychose, verslaving of een andere ziekte adequaat behandelen. Het maatschappelijk stigma bestrijden dat hangt aan het hebben van een psychiatrische ziekte.

Wij-cultuur

Dat alles is niet alleen maar werk voor psychiaters en psychologen: iedereen kan daar iets aan doen. Alert zijn of iemand in je naaste omgeving zich in zo’n als uitzichtloos ervaren situatie bevindt en dan in gesprek gaan. Dat blijkt heel belangrijk te zijn. Iemand stimuleren, al was het maar om hulp te zoeken. En dat kan iedereen. Misschien zou dat ook gewoner moeten zijn: meer aandacht hebben voor de ander, vanuit een wij-cultuur in plaats van een ik-cultuur. Zou een hechtere samenhang tussen mensen mede kunnen verklaren dat de suïcidecijfers in Griekenland lager zijn?

Iedereen kent wel uit zijn eigen omgeving of vanuit de media één of meer mensen die zich gesuïcideerd hebben. Hoe mooi zou het zijn als het jaarlijkse suïcidecijfer onder de 1000 zou komen, of onder de 500. Dat is, hoop ik, niet alleen maar een droom van deze psychiater.

Irene van Vliet is psychiater en chef de (poli)clinique

Bij www.113online.nl  en telefoonnummer 0900-0113 kan iedereen met doodsgedachten 24 uur per dag terecht voor contact en hulp.

Bron: LUMC

Noot van de redactie: Deze tekst is niet bewerkt.

Dit bericht is 34504 keer gelezen.