30 september 2016 – Je ringtone horen terwijl je helemaal niet gebeld wordt, wegduiken voor een schaduw of iemand zien lopen die als je met je ogen knippert is verdwenen: hallucinaties zijn niet alleen voor spacende xtc-gebruikers of psychiatrische patiënten. Iedereen hoort of ziet weleens iets wat er niet is. Het Hersencentrum van het UMC Utrecht start dit weekend een langlopend onderzoek naar het ontstaan van hallucinaties. Dat deden ze eerder al op Lowlands.
Je neemt waar met al je zintuigen: ogen, oren, huid, neus en mond. Maar vooral met je hersenen. Hallucinaties zijn eigenlijk valse waarnemingen; vergissingen van je brein. Sommige mensen hebben dat vaak, anderen zelden. Heeft de snelheid van waarnemen daarmee te maken? Daar zoekt prof. dr. Iris Sommer, hoogleraar psychiatrie van het UMC Utrecht Hersencentrum, samen met haar onderzoeksteam een antwoord op. Prof. Sommer: “We hallucineren allemaal wel eens, al hebben we dat vaak niet in de gaten. Sommige mensen hallucineren heel veel en kunnen daar last van hebben. Wat maakt iemand gevoelig voor hallucinaties? In dit onderzoek willen we bij zoveel mogelijk gezonde mensen onderzoeken hoe snel ze waarnemen en of ze daarbij ook fouten maken en dus hallucineren.”
Wat al vaststaat is dat slaapgebrek een belangrijke oorzaak is. “Een hallucinatie is eigenlijk een foutje van onze hersenen. Hoe minder je slaapt, hoe groter de kans is dat er iets misgaat”, zegt psycholoog en slaapdeskundige Sanne Verkooijen van het UMC Utrecht. “Hoe groot het effect van slaaptekort is, verschilt per persoon. Sommige mensen hebben al last van hallucinaties na een nacht doorhalen.
Nieuwe behandelingen
Het onderzoek levert waardevolle informatie op over hallucinaties. De uitkomsten dragen bij aan de ontwikkelingen van nieuwe behandelingen. “We denken dat verschillende factoren mensen gevoelig maken voor hallucinaties: heel snel waarnemen, minder goed zien/horen, slaapgebrek, eenzaamheid, alcohol en/of drugsgebruik, maar ook een onverwachte: gevoeligheid voor allergie. Graag willen we ontdekken wat de sterkste invloed heeft. Als we goed begrijpen hoe het zit, kunnen we patiënten die er veel last van hebben beter helpen”, aldus prof. Sommer.
De onderzoekers van het UMC Utrecht Hersencentrum vroegen op Lowlands aan festivalgangers of ze wel eens last hadden van zicht- of gehoorhallucinaties. Ook onderzochten ze hoe iedereen had geslapen en of ze drugs ophadden.
Meer dan de helft (53 procent) van de ruim 600 deelnemers hoorde dingen die er niet waren. Ruim één op de drie gaf aan iets gezien te hebben dat er uiteindelijk niet was. Wat vooral opviel was dat er op Lowlands gemiddeld maar 1,5 uur slaaptekort was, en dat het met het drugsgebruik volgens de onderzoekers wel meeviel.
Last van hallucinaties? Zing een liedje
Volgens Sanne rust er een stigma op hallucineren. En dat is onterecht. “Hallucinaties zijn niet per se iets engs, je hoeft er niet bang voor te zijn”, zegt ze. “Ze zijn ook lang niet altijd negatief. Sommige mensen horen juist stemmen die wel positief zijn of zien mooie dingen.”
Bij traumapatiënten zijn de hallucinaties wel vaker negatief. “Door de nare ervaring die zij hebben, merken zij dat de hallucinaties vaker onprettig zijn en iets met hun trauma te maken hebben.”
Mocht je af en toe last hebben van een hallucinatie, dan zijn er trucjes om het te onderdrukken. “Je kunt bijvoorbeeld een liedje zingen”, zegt Sanne. “Je zet dan het taalgebied in je hersenen aan het werk, wat ook de hallucinaties veroorzaakt. Dat helpt.” Als je echt zware klachten hebt, kun je het beste hulp inschakelen via de huisarts.
Dit zijn algemeen bekende zichtshallucinaties:
- Schaduwen
- Statafels en banken (met name bij drugsgebruik)
- Lichtflitsen
Dit zijn algemeen bekende hoorhallucinaties:
- Iemand die je naam roept
- Het horen van je ringtone
Zaterdag en zondag is het Weekend van de Wetenschap. Dan staat Sanne met haar collega’s bij wetenschapsmuseum NEMO in Amsterdam om net zo’n onderzoek uit te voeren. Voor wie daar niet heengaat is een speciale website opgezet. Daar kun je testen of jij je laat beïnvloeden door hallucinaties.
Bron: umcutrecht.nl / nos.nl
Dit bericht is 5739 keer gelezen.
