17 september 2018 – Onhandelbaar, psychotisch, ijlend. Toon Walravens was compleet het overzicht kwijt. Door de invloed van cocaïne en alcohol raakte Toon verstrikt in de greep van zijn eigen waanbeelden. Nu, twintig jaar later, is Toon volledig clean en adviseert hij overheidsinstanties en organisaties hoe zij het beste om kunnen gaan met mensen die verward zijn.

Opgegroeid in een omgeving waar geweld en grensoverschrijnend gedrag de boventoon voert, begint Toon al op z’n twaalfde met drugs. In het café, waar zijn ouders eigenaren van zijn, sluit Toon zich aan bij ‘onfrisse’ types die er ’s avonds rondhangen. Getrokken door het leven op straat raakt hij steeds meer verzeild in criminele activiteiten, totdat hij in een bijzonder jeugdinternaat en later in een jeugdgevangenis belandt.

Na zijn vrijlating raakt Toon in de war. Hij is verslaafd aan cocaïne en krijgt psychoses waarbij hij volledig door het lint gaat. Geteisterd door waanbeelden en stemmingswisselingen begint Toon meer drugs te gebruiken. ‘Ik leefde in mijn eigen wereld. Ik had zorg nodig, maar die accepteerde ik niet.  Mensen om mij heen zagen mij vooral als een lastpost. Ik zat meer op het politiebureau dan dat ik thuis was’.

In de buurt staat Toon inmiddels bekend als een onhandelbare herrieschopper. Onder invloed van drugs en alcohol tikt Toon regelmatig de ramen van zijn eigen huis in, omdat hij zijn sleutels is vergeten. Buren zijn vaak bang om er iets van te zeggen. Elk contact met de politie leidt tot een negatieve ervaring. ‘De combinatie van drank en drugs maakte mij heel agressief. Ik was verward en kon mijzelf simpelweg niet in de hand houden. Ik werd gevaarlijk. Mijn geweten liet mij in de steek’.

Structuur

In die tijd is de gevangenis de enige plek waar Toon tot rust kan komen. De regelmaat van het leven en de gesprekken met begeleiders bieden hem een uitlaatklep voor zijn depressies en stemmingswisselingen. Daar leert Toon ook hoe het is als mensen échte interesse tonen. ‘Eén van de gevangenisbewaarders, Toon Dappers, was een gelovig man. Ik zag hem echt als mijn mentor. Hij veroordeelde niet maar gaf mij altijd het gevoel dat ik ertoe deed. Je kunt zoveel methodieken op mensen loslaten, maar dit waren hulpverleners die bereid waren om iemand écht te leren kennen. Dat is bijzonder’.

De liefdevolle aanpak van gevangenisbewaarder Dappers inspireert Toon om het geloof een kans te geven. ‘Niet waar alle andere gevangenen bij waren uiteraard’, lacht Toon. ‘Nee, ik had een grote mond in het openbaar, maar als de celdeur dicht ging voelde ik mij altijd verschrikkelijk alleen. Dan bad ik tot God. Dat gaf mij echt rust en hielp mij ook om beter met de psychische problemen om te gaan’.

Verwarde personen

Door de steun van zijn vrouw en de hulp van hulpverleners kan Toon uiteindelijk afkicken en uit het criminele circuit ontsnappen. Door zijn ervaring als persoon met verward gedrag adviseert Toon nu overheidsinstanties en organisaties hoe zij het beste met verwarde personen om kunnen gaan. En dat komt volgens hem neer op één belangrijke aanpak: naar elkaar omzien en luisteren.

In zijn eigen geval zag Toon dat mensen hem vaak bestempelden als iemand met psychische problemen en vaak niet bereid waren om verder te kijken. ‘Ik werd gezien als onhandelbaar en agressief, maar ik reageerde zo omdat ik mij niet begrepen voelde’. Vaak waren hulpverleners bezig met methodieken terwijl Toon eigenlijk alleen zijn verhaal wilde doen.

‘Personen met verward gedrag zijn het overzicht kwijt. Zelf heb ik meegemaakt dat de verslaving en de problemen mij in hun greep hielden. Maar doordat mijn familie en een ervaringsdeskundige zorgvuldig naar mij luisterden, kon ik mij er toch van losmaken’. Toon pleit daarom voor meer compassie in onze houding naar personen met verward gedrag. Volgens hem zouden mensen meer moeten luisteren naar het verhaal van deze personen en de moeite nemen om hen te leren kennen. Dat kan, volgens hem, al door een kort bezoekje of slechts een glimlach op straat.

Problemen mogen er zijn

Toon benadrukt daarnaast dat geweld door personen met verward gedrag niet mag worden gebagatelliseerd. Hij beseft dat sommige mensen verplicht moeten worden opgenomen in de professionele zorg. ‘De samenleving heeft wel recht op veiligheid’. Toch ziet hij te vaak dat wij als samenleving op zoek zijn naar een perfect straatbeeld waar mensen met problemen er eigenlijk niet mogen zijn.

Daarom pleit hij ervoor om verwarde mensen zo lang mogelijk te laten wonen in de wijk. ‘Mensen met deze problemen moeten kunnen leven in de wijk. We zijn te bang geworden voor mensen met psychische problemen. Door oog voor iemand te hebben, weet je beter welke zorg iemand nodig heeft, en kun je als wijk ook iemand ondersteunen. Zo zorg je samen voor meer veiligheid op straat’.

Nieuw Licht 

Is het recordaantal incidenten met verwarde mensen aan onszelf te wijten? Er zijn steeds meer incidenten, van overlast tot geweld. Hoe kan dat? En moet de overheid dat oplossen? Of moeten we de hand in eigen boezem steken omdat we te druk zijn met onszelf en te weinig naar elkaar omkijken?

De uitzending van Nieuw Licht van 16 september met Toon Walraven kun je hier terugkijken>>>

Dit bericht is 2930 keer gelezen.