14 maart 2016 – “Ik denk erover om zelfmoord te plegen.” Deze woorden zijn een schok om te horen, een vreselijke uitspraak van een vriend of familielid die je niet wilt verliezen. Je deinst terug bij de gedachte. Hoe kunnen ze nou dood willen? Maar hoe vreselijk die woorden ook zijn, beschouw ze als een geschenk. Het betekent dat de ander je vertrouwt en door te vertellen dat ze dood willen geven ze je de mogelijkheid om te helpen.

Wat je vervolgens zegt is belangrijk. Een verkeerde reactie kan de deur, die op een kier staat, weer doen sluiten. Vanzelfsprekend zit je vol emoties en word je overspoeld door gedachten.

Hier onder volgen negen reacties die je beter kunt vermijden. Daarbij wel een waarschuwing! In het algemeen zijn dit reacties die een oordeel bevatten en die door onbegrip kunnen leiden tot meer afstand.  Maar, afhankelijk van de context, reageren sommige mensen ook positief op enkele van deze reacties.

1. “Hoe kun je denken aan zelfmoord? Je leven is niet zo slecht.”

Misschien lijkt het leven van de suïcidale persoon niet “zo slecht” van buitenaf gezien. Maar de pijn zit aan de binnenkant. Het kan enorm helpen om te proberen een suïcidale persoon te begrijpen. Deze reactie is het tegenovergestelde, het getuigt van ongeloof en bevat oordeel en toont geen begrip.

2. “Weet je niet dat ik zou er kapot van zijn als je jezelf vermoordt? Waarom zou je mij zoveel verdriet aan willen doen?” 

De suïcidale persoon voelt zich al verschrikkelijk. Je geeft hen op deze manier ook nog eens een schuldgevoel. Dat werkt niet kalmerend en zal hen niet helpen om zich begrepen te voelen. Het is ook geen uitnodiging om meer aan je te vertellen.

3. “Zelfmoord is egoïstisch.”

Ook deze opmerking zorgt voor meer schuldgevoel. Twee punten zijn daarbij van belang. Ten eerste denken veel mensen, die serieus zelfmoord overwegen, eigenlijk dat ze hun familie tot grotere last zijn door in leven te blijven. In hun wanhoop en wellicht verwarde toestand zou het juist helpen om hen duidelijk te maken dat dit niet het geval is. Ten tweede, is het niet een natuurlijke reactie om bij ondraaglijke pijn in de eerste plaats aan jezelf te denken en proberen te ontsnappen aan deze marteling?

4. “Zelfmoord is laf.”

Dit leidt tot schaamte. Dat is niet echt zinvol. De meeste mensen zijn bang voor de dood. Hoewel je  zelfmoord niet dapper of moedig moet noemen is het overwinnen van de angst voor de dood zeker niet laf.

5 “Je meent het niet. Je wilt niet echt dood” 

Dit wordt vaak gezegd uit angst of vrees, maar deze reactie is ook afwijzend. Neem aan dat de persoon echt wil sterven. Het doet meer kwaad om iemand die echt suïcidaal is af te wijzen dan aan iemand serieus te nemen die niet suïcidaal is, dus waarom zou je niet gewoon iedereen serieus nemen?

6 “Je hebt zoveel om voor te leven.”

In een bepaalde context kunnen dit soort uitspraken kalmerend werken en hoop geven. Maar voor veel mensen die zelfmoordgedachten hebben en helemaal niet het gevoel hebben dat ze veel hebben om voor te leven, kan deze opmerking als totaal onbegrip overkomen.

7 “Het kan nog veel erger”

De wetenschap dat het allemaal nog erger kan geeft weinig vreugde of hoop. Ter vergelijking; twee mensen zijn met een mes gestoken. Een is gestoken in zijn borst en een in zijn been. Het is erger om gestoken te worden in je borst maar ook al weet je dat, dan is de pijn in je been er niet minder om.

Dus ook al hebben mensen met zelfmoordgedachten ook dingen in hun leven die goed gaan en kan het naar jouw mening allemaal nog veel erger. Zij ervaren hun leven blijkbaar als een onhoudbare situatie, zo erg dat ze willen sterven.

8 “Andere mensen hebben veel meer problemen dan jij en zij niet willen sterven.”

Dat is misschien wel waar en maar ook deze opmerking zal leiden tot schaamte. Mensen die willen sterven vergelijken zichzelf vaak met anderen. Ze voelen al dat ze tekort schieten. Door te wijzen op anderen die beter omgaan met problemen zal het zelfbeeld alleen maar verslechteren.

9 “Zelfmoord is een permanente oplossing voor een tijdelijk probleem.”

Voor sommige mensen, vooral jongeren, kan deze opmerking behulpzaam zijn.  Maar je zegt dat hun problemen tijdelijk zijn en dat hoeft niet het geval te zijn. Het kan een realistisch die zijn om te leren omgaan met je problemen en een zinvol leven te leiden ondanks je problemen.  Daarnaast impliceert deze opmerkingen dat zelfmoord een oplossing is. Op zijn minst zou je het woord oplossing moeten vervangen door bijvoorbeeld “daad” om de gedachte dat zelfmoord inderdaad een oplossing voor problemen is niet te versterken.

Al deze bovenstaande gedachten en emoties kunnen kunnen bij je opkomen. Het is niet verkeer om dergelijke gedachten te hebben. Je bent immer een mens en je mag je boos, verraden of gekwetst voelen.

Je wel zelf bepalen  wat je zegt of doet als reactie op deze gedachten en gevoelens. Wanneer iemand met je over zijn zelfmoordgedachten praat dan kunnen jouw woorden helpen dat deze persoon zich minder eenzaam voelt en misschien hoop krijgt.  Probeer niet te oordelen en probeer begrip te tonen.

Je angst is begrijpelijk. Je kunt zeggen dat je bang wordt van de gedachte om de ander te verliezen maar dat je je angst opzij wilt zetten om te begrijpen waarom deze persoon dit wilt. Probeer een luisterend oor te zijn een bondgenoot die hen helpt zich minder eenzaam te voelen. En dan kan het goed zijn om de belangrijkste vraag te stellen: ” Hoe kan ik je helpen?”

Heb je zelf zelfmoordgedachten? Praat erover! Bel 0900-0113 of kijk op 113online.nl voor zelfhulp of online therapie.

Vrij vertaald vanuit: speakingofsuicide.com

Dit bericht is 43332 keer gelezen.