Snijden in jezelf is nog taboe

Facebooktwitterlinkedinmail

snijden-1

Veel schokkende gevallen onder jongeren

Een pubermeisje voelt zich niet zo lekker in haar vel zitten. Ze krijgt advies van een vriendin: ,,Als ik dat heb, dan snij ik mezelf.” Wie hier van schrikt, moet zich realiseren, dat dit een van de mildere vormen is van zelfbeschadiging onder jongeren.

Psychiater Rob van Dijk van Triversum, centrum voor kinder- en jeugdpsychiatrie in Alkmaar kent veel schokkende gevallen.

Waarom beschadigt een jongere zichzelf?
,,De jongeren die zichzelf beschadigen, hebben vaak al een leven achter de rug dat niet over rozen ging. Ze hebben echt het gevoel aan alle kanten klem te zitten. Ze zoeken wanhopig een uitweg uit de situatie waarin zij zitten. In veel gevallen gaat het ook om jongens of meisjes die zijn getraumatiseerd, verwaarloosd of misbruikt.”

Waar begint het mee?
,,Vaak met het zoeken van ontspanning of juist spanning als afleiding van de eigen situatie, waar ze voor hun gevoel klem in zitten. Vormen van zelfbeschadiging kunnen ook heel subtiel zijn, bijvoorbeeld skaten zonder valhelm of de straat oversteken zonder uit te kijken, onder invloed van drank en/of pillen op een brommer rijden, winkeldiefstallen plegen. De jongere kan naar steeds spannender situaties zoeken, zoals in een grote stad bewust de gevaarlijkste buurten opzoeken, comazuipen of te veel drank en pillen tegelijkertijd innemen. Veel seks hebben zonder condoom. Of ze brengen zichzelf expres in een situatie waarin ze kans lopen op seksueel misbruik. Bij dit alles komt dat de jongere het gevaar meestal niet af en toe opzoekt, maar dagelijks.”

En de directe vormen van zelfbeschadiging?
,,Ik spreek ze dagelijks: jongeren die hun huid op allerlei manieren beschadigen, bijvoorbeeld door zichzelf te snijden. Of ze breken met opzet een bot. Maar ook niet eten, niet drinken, tot uitputting toe sporten zijn vormen van zelfbeschadiging.”

Met welk doel?
,,Ze willen vooral aangeven dat ze echt wanhopig zijn, maar ook echt willen dat er iets verandert aan de situatie waarin ze zitten. Dat laatste is wat de meeste jongeren zeggen die zichzelf beschadigen: ik wil niet dood, maar ik wil verandering.”

Waarom lukt het de jongere zelf niet?
,,Als puber moet je nog veel leren over je gevoelens en je gedrag, terwijl je nog afhankelijk bent van je ouders. Daarnaast heb je als puber heftiger emoties en ben je over het algemeen impulsiever dan een volwassene.”

Dus?
,,Deze jongeren zijn in het algemeen in een relatief kwetsbare fase en hebben als ze bij ons komen door hun achtergrond tegelijkertijd nog niet zoveel veerkracht. Hij of zij is lijfelijk kwetsbaar, omdat er met het lichaam heel veel gebeurt. En psychisch kwetsbaar omdat ook in hun hersenen heel veel aan de hand is. Verder wordt de sociale druk groter, er wordt meer verantwoordelijkheid van ze verwacht.”

Op welke leeftijd begint het?
,,De meeste gevallen van zelfbeschadiging beginnen na de overgang van basisschool naar middelbaar onderwijs, als ze dertien of veertien zijn. Dan gebeurt er zo veel, wordt zo veel van het kind gevraagd: ze gaan naar een andere school, vaak veel op de fiets, komen allemaal andere kinderen tegen, krijgen huiswerk, enzovoorts. En als er al iets mis is in hun leven, dan komt het juist in die periode naar boven. Eenzelfde gevoel kan ze overvallen na de overgang van middelbaar onderwijs naar het vervolgonderwijs. Wie kent niet die veelbelovende havo-leerling, die in de vervolgstudie met zichzelf in de knoop raakte en helemaal niet uit de verf kwam en dus niet die carrière kreeg die iedereen verwachtte.”

Wat speelt nog meer mee?
,,Internet kan ook op een negatieve manier werken. Daar wordt heel veel zelfdestructief gedrag gepromoot. Sites die aanmoedigen jezelf uit te hongeren of te snijden of drugs te gebruiken. Sites waarop meisjes elkaar aanmoedigen niet meer te eten of sites die andere vormen van zelfbeschadiging promoten. Ouders weten dat vaak niet.”

Waarom weten de ouders het niet?
,,Jongeren houden het heel vaak voor hun ouders geheim. Zelfbeschadiging is een taboe en omgeven door schaamte, geheimzinnigheid. Op die sites kom je gelijkgestemden tegen. Je bent daardoor misschien voor je gevoel minder eenzaam, maar wordt ook gevoed door te gaan met beschadigen.”

Hoe kun je die jongeren helpen?
,,Neem de signalen van de jongeren absoluut serieus. Want er is wel degelijk sprake van echte nood. Vaak is er natuurlijk al veel aan vooraf gegaan, voordat een jongere zo ver gaat dat die zichzelf beschadigd. Soms ligt er een ernstig trauma onder. Voelen jongeren soms letterlijk hun lijf alleen maar als ze zichzelf pijn doen. Vaak zijn het ook jongeren die moeite hebben met praten. Die dat door bepaalde omstandigheden zijn afgeleerd.”

Kan het over gaan?
,,Ja, zelfs als de symptomen heel ernstig zijn. Probeer eerst met je kind te praten. Lukt dat niet, zoek dan iemand die de jongere vertrouwt of schakel een professionele hulpverlener in, bijvoorbeeld via de huisarts of de Jeugd-GGZ. Met goede gesprekken is zelfbeschadiging echt goed te verhelpen.”

Info: www.zelfbeschadiging.nl,

www.zelfbeschadigingondercontrole.nl

Bron: noordhollandsdagblad.nl 

Dit bericht is 73295 keer gelezen.

Facebooktwitterlinkedinmail