15 november 2018 – Veel mensen krijgen tijdens hun leven te maken met psychische problemen. De hulp daarbij ervaren ze lang niet altijd als helpend. Mensen hebben het gevoel dat een diagnose gelijk staat aan een negatief etiket plus de daarbij behorende standaardbehandeling. Daarnaast bestaat een groot gevoel van onveiligheid, doordat persoonlijke gegevens op allerlei plekken terechtkomen. Deze en andere uitdagingen zijn niet gemakkelijk op te lossen, maar vragen wel om een antwoord. Om tot een brede vernieuwingsbeweging in de GGz te komen, is als start een breed maatschappelijk debat noodzakelijk. Lees verder en doe graag mee!

Bij LOC komen al jaren verhalen binnen van ervaringsdeskundigen. Gelukkig zijn er mensen die zich goed geholpen voelen door de geestelijke gezondheidszorg. Een veelgehoorde klacht is echter ook dat mensen zich haast geen mens meer voelen. Zij zijn ineens hun schizofrenie of borderline geworden. In plaats van dat ze allereerst mens zijn met hun eigenheid en ook tegen een aantal problemen aanlopen in het leven. De eenzijdige focus op het ziektebeeld maakt ook dat mensen vaak geen hulp krijgen bij het ontwikkelen van wat voor hen van waarde is.

Zorg is mensenwerk

Er zijn allerlei bewegingen, zoals de herstelgedachte. Dat zijn goede ontwikkelingen, maar de GGz als geheel is wel erg systeemgedreven geworden. Daar komt nog bij dat mensen de meest persoonlijke dingen moeten delen, die vervolgens gebruikt worden voor externe verantwoording. De hele discussie over de ROM-metingen en bijbehorende benchmarks is daar een voorbeeld van. Maar ook de verplichting voor hulpverleners om bij de verzekeraar aan te geven wat iemand heeft. Omdat de verzekeraar anders niet betaalt. We hebben daarmee een systeem gecreëerd dat eenzijdig bedrijfsmatig is opgezet. En daarbij ook nog eens op wantrouwen is gebaseerd.

En dit is funest voor het succes van behandelingen in de GGz. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat een omgeving met support en een klik tussen de professional en cliënt de twee meest cruciale factoren zijn.

Een gebrek hieraan maakt de GGz duur en ook voor veel mensen niet effectief. Ten slotte ontneemt het de hulpverleners hun plezier in hun werk. Zij kunnen niet meer vanuit hun professionaliteit kijken naar wat nodig is. Relaties staan niet meer centraal, maar regels en systemen.

Wensen

Ervaringsdeskundigen, naasten en hulpverleners merken in de praktijk hoe vast de structuren in de geestelijke gezondheidszorg zijn komen te zitten. Het is haast onmogelijk om iets te veranderen. Dat komt omdat het bedrijfsmatige denken diepgeworteld is in de hele zorg. En in de geestelijke gezondheidszorg in het bijzonder. Uit gesprekken met ervaringsdeskundigen, familie en hulpverleners komt een beeld naar voren hoe veel mensen de geestelijke gezondheidszorg graag wél zouden zien.

De droom is dat hulpverleners met de betrokkenen en naasten op een open manier onderzoeken wat iemand nodig heeft. Waarbij het de voorkeur heeft iemand zo vroeg mogelijk te helpen. En niet pas als er ernstige klachten zijn. Voorzorg in plaats van nazorg. Dat kan bijvoorbeeld door laagdrempelige centra voor waarde-vol leven en zingeving op te zetten. Waar iedereen zonder rompslomp en vertrouwelijk gebruik van kan maken. En waar hulpverleners en ervaringsdeskundigen onderzoeken welke wensen de betrokkene heeft en hoe hij zich wil ontwikkelen. Dat vraagt om echt maatwerk en een open onderzoekende houding. Het vraagt ook om de mens als geheel te zien en niet één ziektebeeld apart te gaan behandelen. En het vraagt om een andere manier van kijken naar wat effectief is. Zoals: wat heeft deze persoon nodig? Mensen verschillen en bij ogenschijnlijk hetzelfde probleem past vaak niet dezelfde oplossing. En: wat is de maatschappelijke bijdrage van de geestelijke gezondheidszorg aan het welbevinden in de samenleving?

Antwoorden

Deze manier van kijken naar de zorg vraagt om een enorme omslag in het denken. Dat is niet eenvoudig. Het kan alleen als alle betrokkenen samenwerken vanuit een gemeenschappelijk perspectief op de toekomst van de geestelijke gezondheidszorg. Betrokkenen zoals ervaringsdeskundigen, naasten, hulpverleners, managers, bestuurders, verzekeraars en gemeenten. Het is geen eenvoudige opgave, omdat de bestaande structuren en denkwijzen diep zijn ingesleten. Belangrijke schakel in de verandering is de bestuurder. De interne cultuur in de organisatie is heel bepalend of de zorgprofessional datgene kan doen wat iemand daadwerkelijk helpt.

Maar in de ouderenzorg weten we door de beweging ‘Radicale Vernieuwing Verpleeghuiszorg’ dat het wel mogelijk is om tot veranderingen te komen. LOC is initiator van deze beweging. We zien daar dat door een andere manier van kijken een cultuurverandering ontstaat. Bewoners en naasten voelen zich meer gehoord en medewerkers doen weer wat zij graag willen. LOC speelt daarbij een verbindende rol. In 2009 heeft LOC de visie op waarde-volle zorg uitgebracht. Daardoor is het mogelijk om een koers uit te zetten en vast te houden om tot een echte verandering te komen.

Praat mee

Als eerste stap is het noodzakelijk om het gezamenlijke perspectief te ontwikkelen. LOC wil daarom samen met alle betrokkenen bij de GGz een maatschappelijk debat opzetten over dit perspectief. Dan kunnen we met elkaar bedenken hoe we het gezamenlijke perspectief verwoorden. En welke stappen er nodig zijn om tot een bredere beweging te komen. Want wat zou het mooi zijn als nog veel meer mensen dan nu hun leven als waarde-vol kunnen beschouwen. En de geestelijke gezondheidszorg daaraan een optimale bijdrage kan leveren. Herken je dit en wil je meedoen? Ga dan naar deze pagina op ons platform en betuig je steun. Op deze pagina kun je meepraten en aangeven dat je mee wilt doen. Dit kan allemaal ook vialoc@loc.nl of 030 2843200.

Wie doen al mee

LOC Zeggenschap in zorg, Prof.dr. Jim van Os, de Vereniging van Ervaringsdeskundigen en alle andere steunbetuigers tot nu.

Dit bericht is 2589 keer gelezen.