24 maart 2016 – Het gepubliceerde rapport ‘Een onverwacht hoge rekening’ van de Nationale ombudsman laat zien tegen welke problemen burgers aanlopen. Mensen klagen erover dat zij tijdens keukentafelgesprekken niet of nauwelijks worden geïnformeerd. En op het moment dat zij een factuur ontvangen, schrikken zij van het vaak onverwacht hoge bedrag. Een aantal mensen laat weten dat als zij van tevoren adequaat geïnformeerd waren over de hoogte van de eigen bijdrage, zij wellicht een andere keuze hadden gemaakt, te meer omdat het betalen van de rekening op problemen stuit.

Aanleiding tot het onderzoek was aan de ene kant het feit dat in het najaar van 2015 burgers zich tot de Nationale ombudsman wendden met zorgen over de inning van de eigen bijdrage. Daarnaast had Per Saldo in oktober 2015 inzicht gegeven in 750 meldingen die wij over dit onderwerp hadden ontvangen. Op 1 december 2015 is het onderzoek gestart onder alle bij de Nationale ombudsman aangesloten gemeenten. In totaal hebben 191 gemeenten op de vragen gereageerd.

Conclusie 1: gebrekkige informatieverstrekking

Burgers mogen van de overheid verwachten dat zij actief, adequaat en daarmee tijdig worden geïnformeerd over de hoogte van de Wmo-eigen bijdrage, vindt de ombudsman. Alleen dan kunnen zij zich voorbereiden op de financiële consequenties of vooraf een weloverwogen keuze maken om de geboden ondersteuning zelf te bekostigen of ervan af te zien. Daarnaast hebben zij deze informatie nodig om – indien gewenst – tijdig tegen de toekenningsbeschikking in bezwaar te gaan. Er is niet, of niet in voldoende mate, aan deze gerechtvaardigde verwachting van burgers voldaan. Daarmee is de overheid tekortgeschoten in haar verplichting om burgers (actief) van adequate informatie te voorzien.

Conclusie 2: het systeem is te complex

Er is een complex systeem ontworpen, waarbij te weinig rekening wordt gehouden met de positie van de burger, zo is de indruk van de Nationale ombudsman. ‘De  problematiek lijkt onderdeel te zijn van een breder patroon, waarbij complexe bestuurlijke verhoudingen geen rekening houden met de burger. De dominantie van het systeemdenken is problematisch voor de praktijk.’ Daarmee trekt de Nationale ombudsman ook parallellen tussen problemen rond het pgb-trekkingsrecht, waarin ‘een vergelijkbare bestuurlijke complexiteit leidde tot allerlei deelbelangen en het opknippen van verantwoordelijkheid in kleine stukjes. Maatregelen waar de burger niet mee is gebaat.’

Aanbeveling

Gemeenten wordt in overweging gegeven om

• alles in het werk te stellen om de burger zoveel mogelijk informatie over de hoogte van de eigen bijdrage te geven als, gezien de huidige wetgeving, mogelijk is om hem de gelegenheid te bieden zich te kunnen voorbereiden op de financiële consequenties of om vooraf een weloverwogen keuze te kunnen maken om al dan niet gebruik te maken van ondersteuning; dit houdt in ieder geval in dat de hoogte van bijbehorende tarieven van de aangevraagde ondersteuning al tijdens het onderzoek (in het keukentafelgesprek) behoort te worden gegeven en ook in de toekenningsbeschikking moet worden genoemd
• actief beleid te gaan voeren ter ondersteuning van burgers die financieel in de problemen raken; hierbij moet niet alleen worden gekeken naar de minima, maar ook naar burgers met middeninkomens die financieel niet met de nieuwe regeling uit de voeten kunnen; mocht dit tot problemen leiden vanwege wettelijke obstakels, dan worden gemeenten geadviseerd dit de staatssecretaris van VWS te melden

Verder vraag de Nationale ombudsman nadrukkelijk aandacht voor het volgende:
‘De overheid verwacht van burgers dat zij zelfredzaam zijn en verantwoordelijkheid nemen voor de keuzes die zij maken. Dat geldt ook voor het aanvragen van maatschappelijke ondersteuning op grond van de Wmo. Echter, zoals het systeem van het innen van een eigen bijdrage nu geregeld is, is het voor de gemeente niet of onvoldoende mogelijk om te voldoen aan hetgeen de wetgever voor ogen heeft gehad, namelijk dat de gemeente goede voorlichting geeft over de financiële consequenties van een toekenning, zodat de betrokkene daarop zijn keuze kan baseren. Want ook als de gemeente de tarieven vooraf duidelijk maakt, is voor de burger nog steeds niet helder wat de hoogte van de eigen bijdrage precies wordt. Hiervoor moet hij naar het rekenprogramma van het CAK, maar daarvoor heeft hij eerst duidelijkheid nodig over de aan hem toegekende ondersteuning met bijbehorend tarief.’

De Nationale ombudsman verwacht dat betrokken partijen hierover indringend met elkaar in gesprek gaan en de staatssecretaris van VWS hierin het voortouw neemt.

Wat vindt Per Saldo?

Dit rapport geeft een goed beeld van de problemen die er zijn rondom de heffing van de eigen bijdrage door gemeenten. Wij hopen dat de aanbevelingen ter harte worden genomen en oplossingen niet te lang op zich laten wachten.

• De hoogte van de eigen bijdrage kan zo enorm hoog oplopen dat mensen afzien van zorg, die zij zo hard nodig hebben. Dat mag nooit de bedoeling zijn van dit systeem! Daar heeft Per Saldo aandacht voor gevraagd en daar zullen we beleidsmakers, overheid, politiek op blijven wijzen.
• Daarnaast zal Per Saldo de aandacht blijven vestigen op de wijze waarop de eigen bijdrage over het pgb in de Wmo wordt berekend. Daarbij wordt niet gekeken naar periodes waarin minder tot geen zorg wordt afgenomen, waardoor niet het gehele pgb wordt besteed. Het kan bijvoorbeeld zo zijn dat er in de zomermaanden minder zorgverleners worden ingeschakeld. Per Saldo dringt er daarom op aan om de eigen bijdrage te berekenen nadat er zorg is afgenomen, net zoals dat bij zorg in natura gebeurt. Mocht achteraf bepalen van de eigen bijdrage niet mogelijk zijn, dan moet teveel betaalde eigen bijdrage achteraf teruggevorderd kunnen worden.

Rapport downloaden

U kunt het volledige rapport hier lezen.

Bron: pgb.nl 

Dit bericht is 2555 keer gelezen.