Het gebruik van antidepressiva is omvangrijk en voor velen van ons een gegeven. Sinds 1999 stijgt het gebruik jaarlijks met 6 procent. Aan meer dan 1 miljoen Nederlanders wordt op dit moment het middel voorgeschreven bij de behandeling van een depressie, maar ook van een angststoornis, eetprobleem en pijnklachten. Dat er dagelijks zoveel antidepressiva worden geslikt heeft een reden. Namelijk dat onze samenleving overeind blijft en wij niet kopje ondergaan in de psychische maalstroom van onze gedachten en problemen.

Is er sprake van overbehandeling?

Worden antidepressiva te vaak en te lang voorgeschreven? Sommigen beweren van niet. Anderen geven aan dat onze maatschappij hierin te gemakszuchtig en onverschillig is geworden en dat psychiaters en huisartsen, als gevolg van tijdsdruk en agressieve promotie vanuit de farmaceutische industrie, vaak onnodig voorschrijven. Criticasters pretenderen dat antidepressiva als ‘zoethoudertje’ worden gedoogd: een geval van ‘baat het niet, dan schaadt het niet, met alle gevolgen van dien.’

Dat antidepressiva de emoties onderdrukken is bekend. Maar wordt daarmee niet juist de angst voor onderliggende problemen vergroot en zo de aanleiding voor het ondernemen van actie verkleind? Je zou kunnen stellen dat depressieve emoties je dienen om inzicht te krijgen, je sterker te maken en je te leren beter om te gaan met uitdagingen. Churchill, Lincoln, Newton en Beethoven kampten allemaal met een of andere vorm van depressie. Waren zij ondanks of juist dankzij hun depressie tot grote prestaties in staat? Sommige wetenschappers trekken in twijfel of depressieve gevoelens het best te behandelen zijn met pillen, omdat deze niet alleen schadelijke bijwerkingen kunnen hebben, maar ook de evolutie van gevoelens in de weg staan.

Wij stelden de vraag

Is de mensheid beter af zonder medicijnen of zijn antidepressiva een absolute noodzaak om normaal te kunnen functioneren? Wij vroegen Tine, Eefje, Neeltje en Wies naar hun visie op antidepressiva.

Tine: “Een krachtig positief signaal in het voordeel van antidepressiva, dat is wat ik wil afgeven. Als huisarts en ervaringsdeskundige weet ik dat antidepressiva de kwaliteit van leven enorm kunnen verbeteren. Populair gezegd: van de hel naar de hemel. Sterker nog: antidepressiva redden mensenlevens. Zie het als volgt: een depressie is een thermometer die aangeeft uit balans te zijn. Wat helpt zijn ‘praten & pillen’ en als ‘praten’ niet lukt enkel ‘pillen’. Alleen zo – want met trucjes kom je er niet – knap je weer op, kom je in beweging en kun je het leven weer aan. Natuurlijk zijn er bijwerkingen. Maar die wegen niet op tegen de voordelen. Het is bekend dat als je uit een familie komt waarin depressies voorkomen en je al een depressie hebt gehad, de kans op herhaling groot is. Alle negativiteit rondom antidepressiva begrijp ik niet zo goed. Patiënten kunnen in goed overleg met hun zorgverlener een behandelplan opstellen en als dit inhoudt dat de patiënt levenslang aan de medicijnen zit, dan is dat zo.”

Eefje: “Op de vraag of ik het van belang vind dat er een discussie op gang komt over het gebruik van antidepressiva kan ik kort zijn. Natuurlijk. Er is zo weinig bekend over de effectiviteit ervan. Zelf gebruikte ik antidepressiva voor mijn depressie en slaapproblemen. Na ongeveer een jaar ben ik gestopt. Echt positieve ervaringen heb ik niet met het gebruik ervan. Ik heb drie verschillende antidepressiva geprobeerd. Bij het gebruik van de eerste twee reageerde ik onwijs op de bijwerkingen, waardoor ik er per direct mee moest stoppen. Nummer drie heb ik wel wat langer geslikt, maar deze werkte nauwelijks tot niet. Deze heb ik wel moeten afbouwen en dat ging gelukkig zonder problemen. Uiteindelijk heb ik mijn depressie overwonnen zonder gebruik van medicatie. Ik ben van mening dat uitvoerig onderzoek gedaan moet worden naar het gebruik van antidepressiva om erachter te komen of er mogelijkheden zijn om mensen minder (lang) antidepressiva te laten slikken en naar de eventuele alternatieven.”

Neeltje: “Ongeveer één op de 13 volwassenen gebruikt antidepressiva. Best veel eigenlijk. Veel patiënten zijn hiermee geholpen, alhoewel gebruik ook gepaard kan gaan met vervelende bijwerkingen. Wat ook meetelt zijn de hoge kosten voor de samenleving. Ik ben van mening dat antidepressiva alleen moeten worden voorgeschreven als het nodig is en zolang het nodig is. Er is de afgelopen jaren al discussie gevoerd over ‘onnodig voorschrijven’ van antidepressiva. Recent onderzoek toont aan dat antidepressiva niet zomaar worden voorgeschreven en dat er vaak een aanwijsbare reden voor is. Verder blijkt dat veel mensen antidepressiva langdurig slikken. Hiervan kun je je afvragen wat de reden is. Ik vind het belangrijk dat er aandacht komt over het gebruik van antidepressiva, met name op de langere termijn. Vanuit mijn rol als psychiater en onderzoeker werk ik met richtlijnen. Deze adviseren om een bepaalde periode door te slikken en dan langzaam af te bouwen onder monitoring van terugval. Het gevolg is dat patiënten vaak langer slikken. Ook mogelijk vanwege angst voor terugval en voor therapie-resistentie. Binnenkort start ik een onderzoek naar de precieze beweegredenen van artsen en patiënten om antidepressivagebruik te continueren en te verminderen.”

Wies: “In oktober 2004 werd bij mij een ernstige dwangneurose vastgesteld. Mijn dwang wordt veroorzaakt door een tekort aan serotonine en antidepressiva vullen dit stofje aan, waardoor klachten afnemen. Mijn ervaringen met antidepressiva zijn goed. Voor mij zijn antidepressiva een enorme verlichting van mijn klachten! Minderen/stoppen is geen optie! Mijn dwangklachten waren hevig, beangstigend en beheersten mijn dagelijkse leven en ik wil absoluut niet terugvallen. Ik vind het een goed initiatief van het Fonds, dat zij de discussie over het gebruik van antidepressiva in gang zetten. Vragen die ik mij persoonlijk afvraag zijn: is voorschrijven altijd noodzakelijk? Daarnaast vind ik een goede begeleiding van huisarts/psychotherapeute van groot belang om bijwerkingen maar ook de duur van het gebruik goed in de gaten te houden, dat ontbreekt nog wel eens. Ook voor minderen/stoppen is overleg/begeleiding noodzakelijk. “

Een wereld te winnen

Zijn antidepressiva een vloek of een zegen? Wordt het niet eens tijd dat er in alle openheid een breedvoerige discussie op gang komt over antidepressiva en dat er degelijk onderzoek wordt gedaan naar het gebruik en afbouw ervan? Om deze discussie aan te wakkeren en te stimuleren heeft Fonds Psychische Gezondheid een veelbelovend wetenschappelijk onderzoek gefinancierd naar de beweegredenen van artsen en patiënten inzake antidepressivagebruik.

Wilt u meer over dit onderzoek leren en weten hoe u kunt bijdragen aan de vele nog openstaande vragen? Vul hier op de website van Fonds Psychische Gezondheid uw gegevens in.

Bron: psychischegezondheid.nl 

Dit bericht is 82105 keer gelezen.