21 oktober 2016 – Welke veranderingen staan er in het voorstel voor een nieuwe Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen (Wmcz)? Die vraag wordt nu regelmatig aan LOC gesteld.

Op 30 september heeft Minister Schippers (VWS) de nieuwe Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen (Wmcz) gepubliceerd. Tot en met 13 november kunnen mensen via een internetconsultatie een reactie geven op dit nieuwe wetsvoorstel. Het doel van een internetconsultatie is om mensen invloed te geven op wetten en regels. In de maand oktober heeft LOC vijf bijeenkomsten georganiseerd om cliëntenraden te ondersteunen in het invullen van de internetconsultatie. Ook publiceerde LOC een handleiding bij de internetconsultatie. Hieronder hebben we voor u in het kort de belangrijkste veranderingen op een rij gezet. Onderaan het bericht vindt u ook een document met alle veranderingen.

Instelling cliëntenraden en centrale cliëntenraad

Op basis van de huidige Wmcz moet de zorgaanbieder een cliëntenraad instellen in iedere instelling die hij in standhoudt. In het wetsvoorstel staat dat de zorgaanbieder een cliëntenraad moet instellen in instellingen waar meer dan tien zorgverleners werken. Het uitgangspunt van medezeggenschap zo laag mogelijk in de organisatie is ook in dit wetsvoorstel nog steeds geldend. De mogelijkheid om voor een centrale cliëntenraad te kiezen, is opgenomen in het wetsvoorstel. Hoe een en ander vorm moet krijgen, zoals de verdeling van bevoegdheden, wordt aan de zorgaanbieder en cliëntenraden overgelaten.

Faciliteiten en financiering

In de huidige Wmcz staat de zorgaanbieder schriftelijk moet regelen welke materiële middelen de cliëntenraad kan gebruiken om zijn werk te doen. In het wetsvoorstel is een apart artikel opgenomen over de faciliteiten van de cliëntenraad waarin staat dat:

1. De cliëntenraad gebruik kan maken van de voorzieningen van de instelling;
2. Kosten die de cliëntenraad voor zijn werk moet maken voor rekening van de zorgaanbieder komen. Hieronder valt in ieder geval scholing, onafhankelijke ondersteuning en het voorleggen van een geschil aan de commissie van vertrouwenslieden;
3.  Zorgaanbieder en cliëntenraad een budget kunnen afspraken;
4. Kosten van een rechtszaak zijn voor rekening van de zorgaanbieder;
5. De proceskosten in zo’n zaak niet voor de cliëntenraad zijn.

Instemmingsrecht

Het verzwaard adviesrecht wordt in het wetsvoorstel vervangen door het instemmingsrecht.

Het verschil zit in de wijze waarop de commissie van vertrouwenslieden bepaalt of een zorgaanbieder een besluit mag nemen. De commissie bepaalt nu of een zorgaanbieder in redelijkheid tot zijn besluit kan komen. Straks geeft de commissie toestemming als

• het onredelijk is van de cliëntenraad om geen instemming te geven, of
• de zorgaanbieder zijn besluit wel moet nemen omdat er belangrijke bedrijfsorganisatorische, bedrijfseconomische of bedrijfssociale redenen zijn.

Ook zijn er een aantal onderwerpen bijgekomen waarmee de cliëntenraad moet instemmen:

• profielschets klachtenfunctionaris / cliëntenvertrouwenspersoon;
• procedure rondom opstellen en bespreken zorgplannen
• toelatings- en ontslagbeleid (was gewoon adviesrecht);
• een sociaal plan bij verbouwingen, nieuwbouw of verhuizing als cliënten er wonen;
• inrichting van ruimtes voor zorgverlening als cliënten er wonen.
• de benoeming van afdelingshoofden van instellingen waar mensen wonen, valt straks onder het gewoon adviesrecht. Nu is dat nog verzwaard adviesrecht.

Adviesrecht

Nieuw in het wetsvoorstel is het adviesrecht met betrekking tot:

• profielschets leden van de raad van toezicht;
• het algemeen huisvestingsbeleid, nieuwbouw naast ingrijpende verbouwing en verhuizing. Dit recht is enkel voor cliëntenraden van instellingen waar mensen wonen. Andere cliëntenraden raken dit adviesrecht kwijt;
• selectie en benoeming van leidinggevenden van instellingen waar mensen wonen. Dit is nu een verzwaard adviesrecht.

Enquêterecht

Cliëntenraden krijgen op basis van het wetsvoorstel het recht van enquête. Dit houdt in dat de raad de ondernemingskamer kan vragen onderzoek te doen, als de raad denkt dat er sprake is van wanbeleid. Nu kan de zorgaanbieder dit recht ook al bij de cliëntenraad neerleggen maar hij kan er ook voor kiezen het aan een andere organisatie geven, zoals Zorgbelang of LOC.

Meer of minder rechten

Cliëntenraden en zorgaanbieders kunnen nu alleen maar afspreken dat de cliëntenraad meer rechten krijgt. In het wetsvoorstel staat dat zij ook minder rechten kunnen afspreken.

Tijdigheid

In de huidige Wmcz staat dat de zorgaanbieder een (verzwaard) advies moet vragen op een moment dat het advies van invloed kan zijn op het te nemen besluit. In het wetsvoorstel staat dat dat de cliëntenraad bij het advies- en instemmingsrecht voldoende tijd moet hebben om tot een advies of oordeel te komen. Alleen bij het adviesrecht staat nog dat het advies van invloed moet kunnen zijn op het te nemen besluit.

Meer betrokkenheid, geen informatieverplichting meer

De zorgaanbieder moet straks cliënten en hun vertegenwoordigers betrekken bij zaken die direct van invloed zijn op het leven van cliënten. En hij moet vervolgens vertellen wat hij met de wensen van cliënten en hun vertegenwoordigers doet. Maar deze bepalingen gelden alleen voor instellingen waar mensen wonen en dus niet voor instellingen waar mensen tijdelijk zijn opgenomen of die ambulante zorg geven.

Vervallen in het hoofdstuk over openbaarheid. In de huidige Wmcz staat dat de zorgaanbieder een verslag moet maken over de wijze waarop hij de Wmcz toepast. Ook moet hij een aantal stukken, zoals uitgangspunten van beleid en voor cliënten geldende regelingen openbaar maken.

Openbare werving

In de huidige Wmcz staat niets over werving. In het wetsvoorstel staat dat de zorgaanbieder vacatures onder de aandacht van cliënten en hun vertegenwoordigers moet brengen.

Toezicht Inspectie voor de Gezondheidszorg in plaats van kantonrechter

Op basis van de huidige Wmcz kan de cliëntenraad in bepaalde gevallen naar de kantonrechter. Straks kan de raad alleen nog naar de kantonrechter wanneer de zorgaanbieder een uitspraak van de commissie van vertrouwenslieden niet naleeft.

Hiervoor in de plaats komt het toezicht van de inspectie. Die gaat straks kijken of de zorgaanbieder voldoet aan bepaalde verplichtingen. Zoals een functionerende cliëntenraad,  een goede medezeggenschapsregeling en invloed op de samenstelling van de raad van toezicht (bindend voordrachtsrecht). De cliëntenraad kunnen signalen afgeven of een handhavingsverzoek indienen bij de inspectie.

Meer lezen?

Wilt u meer lezen over de veranderingen in de nieuwe Wmcz. Dan kunt u hier lezen (.doc) wat precies de verschillen zijn tussen de huidige Wmcz en de nieuwe wet.

Bron: loc.nl